อย่าประมาทในการพูด (สมเด็จพระญาณสังวร)

" .. มหาบุรุษนั้นมีคำกล่าวถึงไว้ว่า "จะรอบคอบระมัดระวังมากในการพูด"
จนถึงการฝึกการพูดกับตนเองก่อนจะพูดกับผู้อื่น
คำใดประโยคใดเรื่องใดที่จะพูดออกไป แม้ให้ผลเป็นความไม่ดีงามแก่ตนเอง
เช่นพูดออกไปแล้วพ่ายแพ้ต่อคำพูดของผู้อื่น จะไม่พูดออกไป

นั่นเป็นการพูดออกไปแล้วเสียกับผู้พูด ความเสียหายเช่นนั้นเมื่อไม่ร้ายแรงหนักหนา
ก็พอจะไม่ถือว่าผู้พูดประมาท แต่ถ้าเป็นความเสียหายที่ใหญ่ยิ่ง
เช่นเป็นความเสียหายถึงส่วนรวม  เช่น ทำให้เกิดการแตกสามัคคี
เช่นนี้การพูดนั้นนับว่าเป็นการพูดที่ผู้พูดประมาทมาก

การก่อให้แตกความสามัคคีจะโดยเจตนาหรือไม่เจตนาก็ตาม
ถือว่าผู้พูดเป็นผู้ตั้งอยู่ในความประมาท ก่อโทษให้เกิดแม้เริ่มต้นที่ส่วนน้อย
แต่ย่อมขยายใหญ่โตออกไปได้   ผลเสียหายแม้เริ่มต้นเพียงเล็กน้อยเพียงในวงแคบ
แต่ขยายใหญ่ต่อไปได้ ผลไม่ดีที่จะเกิดจากความแตกสามัคคี
จะขยายใหญ่ถึงบ้านถึงเมืองได้แน่นอน

ความประมาทในการพูดจึงไม่ใช่เรื่องเล็ก
เป็นเรื่องใหญ่ได้ ใหญ่เพียงใดก็ได้ .. "

สมเด็จพระญาณสังวร
สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก