เสาหลักสำคัญอันหนึ่งของ ระบบบริหารประชาธิปไตย คือ ฝ่ายตุลาการ โดยมีบุคคลากรทั้งหลาย เป็น จนท.รัฐ หรือในฐานะผู้รับจ้างวาน อันมีหน้าที่ในการ “หาข้อยุติที่เป็นธรรมตามอรรถคดีนั้นๆ” ตามกรอบบัญญัติของ รธน. ที่ถือว่าเป็นสัญญาจ้างวานหลัก โดยได้รับค่าตอบแทนต่างๆ จากผู้จ้างวานหรือคู่สัญญาในสัญญาประชาคมทั้งหลาย ผู้ที่จะได้รับคัดเลือกเข้ามารับจ้างวานก็จะเป็นบุคคลที่มีทั้งคุณสมบัติและบุคคลิครู้ทราบจำเพาะของตัวเอง ถึงคำว่า “ยุติธรรม” รวมทั้งกรอบความหมายของ “ข้อยุติที่เป็นธรรม” ในระดับสูงกว่าบุคคลธรรมดา เป็นสำคัญ อันนี้คือ กรอบเหตุผลที่บังเกิดความเชื่อมั่นยอมรับและเคารพการปฎิบัติหน้าที่ ของ จนท.รัฐ ในด้านนี้ หรือที่เรียกว่า “การยอมรับที่เป็นประชามติ” ครับ
ฉนั้น ตามสัญญาจ้างวานหลักใน รธน. หรือสัญญาประชาคม ที่มาจากเจตนารมณ์ส่วนรวมของคู่สัญญาทั้งหลาย จึงเป็นกรอบพันธะผูกพันธ์นั้นๆ กับผู้รับจ้างวาน
จาก รธน.๕๐ หมวด ๑๐ ม.๑๙๗ วรรค ๑
การพิจารณาพิพากษาอรรถคดีเป็นอำนาจของศาลซึ่งต้องดำเนินการ ให้เป็นไปโดยยุติธรรม ตามรัฐธรรมนูญ ตามกฎหมาย และในพระปรมาภิไธยพระมหากษัตริย์
ก็คือเจตนารมณ์ถึง “การปฎิบัติหน้าที่เพื่อหาข้อยุติที่เป็นธรรมเป็นไปในพระปรมาภิไธย (นาม) ขององค์พระประมุข”
จาก รธน.๕๐ หมวด ๑๐ ม.๑๙๗ วรรค ๒
ผู้พิพากษาและตุลาการมีอิสระในการพิจารณาพิพากษาอรรถคดีให้เป็นไปโดยถูกต้อง รวดเร็ว และเป็นธรรม ตามรัฐธรรมนูญและกฎหมาย
ก็คือเจตนารมณ์ถึง “การให้สิทธิอำนาจอิสระในการบริหารหาข้อยุติของอรรถคดี อย่างถูกต้อง รวดเร็ว และเป็นธรรม ตามกรอบกำหนด ของ รธน. และ กฏหมาย”
และจาก รธน.๕๐ หมวด ๑๐ ม.๒๐๑
ก่อนเข้ารับหน้าที่ ผู้พิพากษาและตุลาการต้องถวายสัตย์ปฏิญาณ ต่อพระมหากษัตริย์ด้วยถ้อยคำดังต่อไปนี้
“ข้าพระพุทธเจ้า (ชื่อผู้ปฏิญาณ) ขอถวายสัตย์ปฏิญาณว่า ข้าพระพุทธเจ้าจะจงรักภักดี ต่อพระมหากษัตริย์ และจะปฏิบัติหน้าที่ในพระปรมาภิไธยด้วยความซื่อสัตย์สุจริต โดยปราศจากอคติ ทั้งปวง เพื่อให้เกิดความยุติธรรมแก่ประชาชน และความสงบสุขแห่งราชอาณาจักร ทั้งจะรักษาไว้และ ปฏิบัติตามซึ่งการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ตามรัฐธรรมนูญ แห่งราชอาณาจักรไทยและกฎหมายทุกประการ”
อันเป็นเจตนารมณ์ถึง “การให้คำมั่นสัญญาต่อองค์พระประมุขเพื่อให้ได้รับพระโปรดเกล้าการปฎิบัติหน้าที่ในพระปรมาภิไธย”
อะไร? คือกรอบยอมรับโดยประชามติ ใน สัญญาประชาคม หรือ รธน.๕๐ หมวด ๑๐ ศาล
ฉนั้น ตามสัญญาจ้างวานหลักใน รธน. หรือสัญญาประชาคม ที่มาจากเจตนารมณ์ส่วนรวมของคู่สัญญาทั้งหลาย จึงเป็นกรอบพันธะผูกพันธ์นั้นๆ กับผู้รับจ้างวาน
จาก รธน.๕๐ หมวด ๑๐ ม.๑๙๗ วรรค ๑
การพิจารณาพิพากษาอรรถคดีเป็นอำนาจของศาลซึ่งต้องดำเนินการ ให้เป็นไปโดยยุติธรรม ตามรัฐธรรมนูญ ตามกฎหมาย และในพระปรมาภิไธยพระมหากษัตริย์
ก็คือเจตนารมณ์ถึง “การปฎิบัติหน้าที่เพื่อหาข้อยุติที่เป็นธรรมเป็นไปในพระปรมาภิไธย (นาม) ขององค์พระประมุข”
จาก รธน.๕๐ หมวด ๑๐ ม.๑๙๗ วรรค ๒
ผู้พิพากษาและตุลาการมีอิสระในการพิจารณาพิพากษาอรรถคดีให้เป็นไปโดยถูกต้อง รวดเร็ว และเป็นธรรม ตามรัฐธรรมนูญและกฎหมาย
ก็คือเจตนารมณ์ถึง “การให้สิทธิอำนาจอิสระในการบริหารหาข้อยุติของอรรถคดี อย่างถูกต้อง รวดเร็ว และเป็นธรรม ตามกรอบกำหนด ของ รธน. และ กฏหมาย”
และจาก รธน.๕๐ หมวด ๑๐ ม.๒๐๑
ก่อนเข้ารับหน้าที่ ผู้พิพากษาและตุลาการต้องถวายสัตย์ปฏิญาณ ต่อพระมหากษัตริย์ด้วยถ้อยคำดังต่อไปนี้
“ข้าพระพุทธเจ้า (ชื่อผู้ปฏิญาณ) ขอถวายสัตย์ปฏิญาณว่า ข้าพระพุทธเจ้าจะจงรักภักดี ต่อพระมหากษัตริย์ และจะปฏิบัติหน้าที่ในพระปรมาภิไธยด้วยความซื่อสัตย์สุจริต โดยปราศจากอคติ ทั้งปวง เพื่อให้เกิดความยุติธรรมแก่ประชาชน และความสงบสุขแห่งราชอาณาจักร ทั้งจะรักษาไว้และ ปฏิบัติตามซึ่งการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ตามรัฐธรรมนูญ แห่งราชอาณาจักรไทยและกฎหมายทุกประการ”
อันเป็นเจตนารมณ์ถึง “การให้คำมั่นสัญญาต่อองค์พระประมุขเพื่อให้ได้รับพระโปรดเกล้าการปฎิบัติหน้าที่ในพระปรมาภิไธย”