ดูกรคฤหบดี! เปรียบเหมือนราวป่าใหญ่ ตั้งอยู่ไม่ไกลหมู่บ้านหรือนิคมนัก.
ในป่าใหญ่นั้น มีต้นไม้ ซึ่งมีผลดูน่ากินด้วย ดกด้วย, ส่วนผลที่หล่นอยู่ตาม
พื้นดินไม่มีเลย. ครั้งนั้น มีบุรุษผู้หนึ่งผ่านมา เป็นผู้ต้องการด้วยผลไม้ เที่ยว
แสวงหาผลไม้อยู่, เขาเข้าไปยังป่านั้นแล้ว พบต้นไม้ต้นนั้นแล้วคิดว่า "ต้นไม้
นี้มีผลดูน่ากินด้วย ดกด้วย ส่วนผลที่หล่นอยู่ตามพื้นดินไม่มีเลย และเราก็รู้จัก
วิธีขึ้นต้นไม้อยู่, ถ้าไฉน เราขึ้นสู่ต้นไม้นี้แล้ว จะพึงกินผลไม้ตามความพอใจ
ด้วย จะพึงยังห่อให้เต็มด้วย" ดังนี้แล้ว เขาก็ขึ้นสู่ต้นไม้นั้น เก็บกินตามความ
พอใจด้วย ห่อจนเต็มห่อด้วย.

ในลำดับนั้นเอง บุรุษคนที่สอง ซึ่งเป็นผู้ต้อง
การด้วยผลไม้ เที่ยวแสวงหาผลไม้อย่างเดียวกัน ถือขวานคมผ่านมาที่นั้น, เขา
เข้าไปยังป่านั้นแล้วก็พบต้นไม้ต้นเดียวนั้น ซึ่งมีผลน่ากินด้วย ดกด้วย, เขาจึง
คิดว่า "ต้นไม้นี้ มีผลดูน่ากินด้วย ดกด้วย ส่วนผลที่หล่นอยู่ตามพื้นดินไม่มีเลย
และเราก็ไม่รู้จักวิธีขึ้นต้นไม้, ถ้าไฉน เราจะโค่นมันที่โคน แล้วจะพึงกิน
ผลไม้ตามความพอใจด้วย จะพึงยังห่อให้เต็มด้วย" ดังนี้แล้ว เขาจึงโค่นต้นไม้นั้น
ที่โคน.

    คฤหบดี! ท่านจะสำคัญความข้อนั้นว่าอย่างไร? บุรุษผู้ขั้นอยู่บน
ต้นไม้คนแรก, ถ้าเขาไม่รีบลงมาโดยเร็วไซร้, เมื่อต้นไม้นั้นล้มลง, เขาก็
จะต้องมือหักบ้าง เท้าหักบ้าง หรืออวัยวะน้อยใหญ่ส่วนใดส่วนหนึ่งหักบ้าง โดย
แท้. บุรุษผู้นั้น ก็จะถึงซึ่งความตาย หรือได้รับทุกข์เจียนตาย เพราะข้อนั้น
เป็นเหตุ มิใช่หรือ?

    "เป็นอย่างนั้น พระเจ้าข้า!"

    คฤหบดี ด้วยเหตุนี้แหละ สาวกของพระอริยเจ้า ย่อมพิจารณา
เห็นโดยประจักษ์ดังนี้ ว่า "กามทั้งหลาย อันพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสแล้วว่า มี
อุปมาด้วยผลไม้ เป็นสิ่งที่ให้เกิดทุกข์มาก ทำให้คับแค้นใจมาก และมีโทษ
อย่างยิ่ง" ดังนี้, ครั้นเห็นกามนั้น ด้วยปัญญาอันชอบ ตามที่เป็นจริงอย่างนี้
แล้ว ก็เว้นเสียโดยเด็ดขาด ซึ่งความเพ่ง ที่มีความเป็นประการต่าง ๆ อันอาศัยอารมณ์ต่าง ๆ
(กามคุณห้า), แล้วเจริญอุเบกขาซึ่งความเพ่งอันเดียว อันอาศัยอารมณ์มีอันเดียว
(เช่น อุเบกขาที่เป็นองค์ของจตุตถฌาน) อันเป็นที่ดับสนิทไม่มีส่วนเหลือของ
อุปาทานอันมีอยู่ในเหยื่อโลก โดยประการทั้งปวง แล.