เป็นวลีที่ติดปากและชินหูมานานเมื่อพูดถึงความสัมพันธ์ระหว่างประเทศลาวกับไทยในฐานะบ้านพี่เมืองน้อง   ความที่มีวัฒนธรรมและภาษาพูดที่คล้ายคลึงกัน   จึงไม่แปลกและไม่ผิดหรอกที่เราจะให้เป็นความใกล้ชิดฉันท์พี่น้อง....แต่...ใครคนพี่?  ใครคนน้อง?   และวลีนี้ถูกใช้มาตั้งแต่เมื่อใด?


ก็คงต้องย้อนประวัติกันไปตั้งแต่ยุคก่อนสร้างบ้านแปงเมืองของสองแคว้นอยุธยาและแคว้นเชียงทอง(หลวงพระบาง)    ยุคที่ผู้ที่ยิ่งใหญ่เกรียงไกรในภูมิภาคนี้ก็คือ “ขุนบรม”  ขุนบรมมีพระโอรสเจ็ดพระองค์และส่งแต่ละพระองค์ไปปกครองหรือหาทำเลตั้งแว่นแคว้นของตัวเอง(จากหนังสือแอ่งอารยธรรมอีสาน  ความจริงก็มีพงศาวดารและตำนานกล่าวถึงเรื่องนี้มาตลอด)ซึ่งรวมถึงอยุธยาด้วย   



เพื่อไม่ให้เสียเวลา  ขอรวบรัดตัดฉากมาที่สมัยพระเจ้าอู่ทองอพยพผู้คนหนีโรคห่ามาตั้งหลักปักฐานที่อยุธยาเลย(บางตำนานเล่าเรื่องการตั้งอยุธยาไปคนละอย่างและพิศาดาร เช่นเรื่องของพระเจ้าสายน้ำผึ้ง(พระเจ้าอู่ทอง)และนางสร้อยดอกหมาก)   อยุธยาในระยะนั้นน่าจะเป็นช่วงที่กำลัง “ตั้งไข่”  ซ่องสุมไพร่กำลังพลอยู่  อาณาเขตก็ยังไม่กว้างไกล  สุโขทัยและเชียงใหม่เองก็ยังเป็นอิสระ  จะเห็นว่าอาณาเขตอยุธยาตอนนั้นยังไม่กล้างไกลนัก



ฝ่ายด้านเมืองเชียงทองที่มีพระเจ้าฟ้างุ้มทรงปกครองอยู่นั้น   พระองค์เป็นราชลูกเขยแห่งอาณาจักรขอม(ถ้าเล่าความเป็นมาคงยาว)  ตีเอาหัวเมืองต่างๆ จากกัมพูชา  เวียงจันท์  ขึ้นไปจนถึงหลวงพระบางแล้วเปลี่ยนชื่อจากเมืองเชียงทองเป็นหลวงพระบางตามชื่อพระพุทธรูปที่พระพ่อตาจากกัมพูชามอบให้   เจ้าฟ้างุ้มขยายอาณาเขตขึ้นเหนือจรดแคว้นสิบสองจุไท   ด้านตะวันออกถึงเมืองแถน(เวียดนาม)   จากนั้นพระองค์ก็ทรงหันมาสนใจที่จะขยายอาณาเขตด้านทิศใต้หรือตะวันตก   ตีเอาเมืองต่างๆ จรดเมืองร้อยเอ็ด  และถึงเมืองพระงาม(ลพบุรี)   ก่อนจะเข้าตีอยุธยา  พระเจ้าฟ้างุ้มก็ส่งราชสาสน์ถึงอยุธยาว่า  จะต่อสู้กันหรือว่ายอมโดยดี  ทางอยุธยามีราชสาสน์ตอบกลับมา  อ้างตามตำราของประเทศลาว(รู้สึกว่าเหตุการณ์ตอนนี้ประวัติศาสตร์ไทยไม่ได้เอ่ยถึง) _{“ความเป็นมาของชนชาติลาว” ของมหาบุนมี  เทบสีเมืองว่า}





  คำว่า “พี่น้อง”ที่ปรากฏในพระราชสาสน์ตอบกลับพระเจ้าฟ้างุ้มได้สาวอ้างถึง “ขุนบรม” ที่ผมเกริ่นเอาไว้อย่างชัดเจน    ส่วนใครจะพี่ใครจะน้องนั้น.....ก็แล้วแต่ใครคิดก็แล้วกัน   โดยส่วนตัวผมคิดว่าเราก็ควรเรียกว่าประเทศเพื่อนบ้านก็น่าจะพอ   เพราะฟังน้ำเสียงจากญาติทางลาวของผมเอง   ดูพวกเขาไม่ใคร่จะพอใจนักกับคำว่าบ้านพี่เมืองน้อง



อนึ่ง  ตำราทางฝั่งลาวเรียกอาณาจักรอยุธยาว่า “ล้านเพีย” (พม่าเรียกเราว่า “โยเดีย”???)  มีคนสันนิษฐานว่าคำว่า “ล้านเพีย” มาจากคำว่า ล้านพญา  ต่อมาคำว่า “พญา” ก็ถูกรวบเป็น “เพีย”   มานั่งๆ นึกดูก็จะมีส่วนจริงอยู่บ้างนะ   ล้านพญา  เพราะเรามีตำแหน่งขุนนางใหญ่น้อยมากมายเหลือเกิน   ว่าไปทำไมมี??.....แม้ปัจจุบันนี้ “นายพล” ในประเทศไทยมีมากมายจนทหารชั้นผู้น้อยตะเบ๊ะกันไม่ถูกว่าไผเป็นไผ?

_{เข้ามาแก้คำผิด}