เคยหรือไม่ ที่ตัดสินใจอะไรไปแล้ว คิดว่ามันดีแล้ว กลับมาคิดทีหลังว่า ...ไม่น่าเลย
นั่นคือความผิดของเราจริงๆหรือ?
กับดักที่มองไม่เห็นในการตัดสินใจคืออะไร?
เราต้องเข้าใจก่อนว่าสมองของเราทำงานอย่างไร สมมติเช่น เรามองของสองสิ่ง ที่อยู่ระยะห่างเท่าๆกัน แต่สิ่งหนึ่งสีเข้ม และอีกอันนึงเป็นสีจางๆ สมองของเราจะบอกเราว่าอันที่สีเข้มนั้นอยู่ใกล้กว่า นี่คือกับดักนึงที่เกิดจากการทำงานของสมองของเราเอง
การตัดสินใจเป็นสิ่งที่ทุกคนต้องทำในทุกๆวัน ขึ้นอยู่กับว่าจะใหญ่หรือเล็กแค่ไหน เนื่องจากนานมาแล้ว จขกท ได้อ่านบทความนึงที่โด่งดังมาก วันนี้นึกขึ้นมาได้ จึงนำมาฝากให้เพื่อนๆอ่านกันบ้างฮะ
สิ่งที่พิมพ์ทั้งหมดนี้ เนื้อหาหลักๆมาจากจาก Harvard Business Review ฉบับเดือนมกราคม 2006 :
https://hbr.org/2006/01/the-hidden-traps-in-decision-making สามารถแวะเข้าไปอ่านกันได้ครับ จะละเอียดกว่าที่ จขกท สรุปในกระทู้นี้ (ในนี้อาจจะไม่ได้ตรงมาก แค่เขียนออกมาแบบง่ายๆ)
ปล. ถ้า จขกท ผิดในประเด็นไหนๆ ขออภัยในที่นี้ด้วยฮะ สามารถช่วยแก้ให้ด้วยจะเป็นพระคุณอย่างยิ่ง
ปล2 การเขียนกระทู้นี้ เป็นการลอกเลียนจาก Harvard Business Review ข้อความส่วนใหญ่เป็นการแปล และลอกเลียนมาทั้งสิ้น การเขียนนี้ไม่มีจุดประสงค์ในเชิงธุรกิจ ไม่มีผลประโยชน์ตอบแทนแต่อย่างใด เป็นเพียงการเขียนในเชิงเผยแพร่ความรู้เท่านั้น
กับดักที่หนึ่ง : Anchoring trap
จขกท อยากให้คนอ่านหลับตานึกภาพแล้วตอบคำถามต่อไปนี้ (หลับตาแล้วจะอ่านไง ขออภัยครับ)
1.คุณคิดว่าประชากรของตุรกีมีเกิน 35 ล้านคนหรือไม่
2.แล้วคุณคิดว่า ประชากรขอตุรกีมีจำนวนเท่าไหร่
ถ้าคุณเป็นคนปกติ (เช่นผม) เลข 35 ในคำถามแรก จะส่งผลต่อคำตอบในคำตอบที่สองด้วย ในช่วงระยะหลายปีที่ผ่านมา คำถามนี้ได้ถูกถามกับคนจำนวนมาก สองกลุ่ม โดยเปลี่ยนคำถามแรกจาก 35 ล้าน เป็น 100 ล้าน พบว่าค่าเฉลี่ยของคำตอบของข้อสองในกลุ่มหลัง สูงกว่าคำตอบข้อสองเคสแรกหลายล้าน ในทุกๆครั้งที่ทำการทดลอง
เพราะคนเราจะชอบตัดสินใจโดยได้รับผลกระทบจากข้อมูลที่ได้รับก่อนหน้า
Anchoring trap มาได้ในหลายๆรูปแบบ เช่น สีผิว, สำเนียง, ข้อมูลจากคนที่คุยด้วยก่อนหน้า, ความเห็นจากเพื่อนร่วมงาน หรือนักสถิติในทีวี ตัวอย่างในเชิงธุรกิจที่เห็นได้ชัดๆ คือการมองเทรดของธุรกิจ นักการตลาดจะพยากรณ์การขายสิ้นค้าในปีหน้าโดยดูจากข้อมูล ณ ปีก่อนหน้า ซึ่งเป็นเรื่องปกติมากๆ แต่ต้องไม่ลืมว่ายังมีตัวแปรอีกมากมายที่จะทำให้การขายในปีนี้เปลี่ยนไป นักการตลาดที่ดีจะต้องไม่ให้ความสำคัญกับข้อมูลก่อนหน้า จนลดความสำคัญของตัวแปรอื่นๆที่จะเข้ามา
แล้วจะทำยังไงกับกับดักนี้หล่ะ?
1.พยายามมองปัญหาหลายๆมุม
ลองเริ่มจุดเริ่มต้นจากหลายๆจุด นอกจากวิธีการคิดจากการเริ่มตันแบบจุดเดียว
2.พยายามคิดแก้ปัญหาด้วยตัวเองก่อน
ก่อนที่จะปรึกษา หรือขอความเห็นจากคนอื่นๆ ให้เราลองคิดถึงปัญหานั้นด้วยตัวเราเองก่อน ไม่งั้นเราอาจจะถูกกรอบอยู่กับไอเดียของคนอื่นๆได้
3.เปิดใจให้กว้าง รับข้อมูลให้ได้กว้างที่สุด
4.ระวังในการสร้างกับดักให้คนอื่น
ขณะขอความเห็นจากคนอื่น เช่น นักวิเคราะห์ นักสติ พยายามบอกไอเดียของเราเองให้น้อยที่สุด ไม่เช่นนั้น ไอเดียของเราก็จะกลายเป็น Anchoring trap ให้กับคนที่เราปรึกษาเช่นกัน
กับดักที่มองไม่เห็น ในการตัดสินใจ Harvard Business Review
นั่นคือความผิดของเราจริงๆหรือ?
กับดักที่มองไม่เห็นในการตัดสินใจคืออะไร?
เราต้องเข้าใจก่อนว่าสมองของเราทำงานอย่างไร สมมติเช่น เรามองของสองสิ่ง ที่อยู่ระยะห่างเท่าๆกัน แต่สิ่งหนึ่งสีเข้ม และอีกอันนึงเป็นสีจางๆ สมองของเราจะบอกเราว่าอันที่สีเข้มนั้นอยู่ใกล้กว่า นี่คือกับดักนึงที่เกิดจากการทำงานของสมองของเราเอง
การตัดสินใจเป็นสิ่งที่ทุกคนต้องทำในทุกๆวัน ขึ้นอยู่กับว่าจะใหญ่หรือเล็กแค่ไหน เนื่องจากนานมาแล้ว จขกท ได้อ่านบทความนึงที่โด่งดังมาก วันนี้นึกขึ้นมาได้ จึงนำมาฝากให้เพื่อนๆอ่านกันบ้างฮะ
สิ่งที่พิมพ์ทั้งหมดนี้ เนื้อหาหลักๆมาจากจาก Harvard Business Review ฉบับเดือนมกราคม 2006 : https://hbr.org/2006/01/the-hidden-traps-in-decision-making สามารถแวะเข้าไปอ่านกันได้ครับ จะละเอียดกว่าที่ จขกท สรุปในกระทู้นี้ (ในนี้อาจจะไม่ได้ตรงมาก แค่เขียนออกมาแบบง่ายๆ)
ปล. ถ้า จขกท ผิดในประเด็นไหนๆ ขออภัยในที่นี้ด้วยฮะ สามารถช่วยแก้ให้ด้วยจะเป็นพระคุณอย่างยิ่ง
ปล2 การเขียนกระทู้นี้ เป็นการลอกเลียนจาก Harvard Business Review ข้อความส่วนใหญ่เป็นการแปล และลอกเลียนมาทั้งสิ้น การเขียนนี้ไม่มีจุดประสงค์ในเชิงธุรกิจ ไม่มีผลประโยชน์ตอบแทนแต่อย่างใด เป็นเพียงการเขียนในเชิงเผยแพร่ความรู้เท่านั้น
กับดักที่หนึ่ง : Anchoring trap
จขกท อยากให้คนอ่านหลับตานึกภาพแล้วตอบคำถามต่อไปนี้ (หลับตาแล้วจะอ่านไง ขออภัยครับ)
1.คุณคิดว่าประชากรของตุรกีมีเกิน 35 ล้านคนหรือไม่
2.แล้วคุณคิดว่า ประชากรขอตุรกีมีจำนวนเท่าไหร่
ถ้าคุณเป็นคนปกติ (เช่นผม) เลข 35 ในคำถามแรก จะส่งผลต่อคำตอบในคำตอบที่สองด้วย ในช่วงระยะหลายปีที่ผ่านมา คำถามนี้ได้ถูกถามกับคนจำนวนมาก สองกลุ่ม โดยเปลี่ยนคำถามแรกจาก 35 ล้าน เป็น 100 ล้าน พบว่าค่าเฉลี่ยของคำตอบของข้อสองในกลุ่มหลัง สูงกว่าคำตอบข้อสองเคสแรกหลายล้าน ในทุกๆครั้งที่ทำการทดลอง
เพราะคนเราจะชอบตัดสินใจโดยได้รับผลกระทบจากข้อมูลที่ได้รับก่อนหน้า
Anchoring trap มาได้ในหลายๆรูปแบบ เช่น สีผิว, สำเนียง, ข้อมูลจากคนที่คุยด้วยก่อนหน้า, ความเห็นจากเพื่อนร่วมงาน หรือนักสถิติในทีวี ตัวอย่างในเชิงธุรกิจที่เห็นได้ชัดๆ คือการมองเทรดของธุรกิจ นักการตลาดจะพยากรณ์การขายสิ้นค้าในปีหน้าโดยดูจากข้อมูล ณ ปีก่อนหน้า ซึ่งเป็นเรื่องปกติมากๆ แต่ต้องไม่ลืมว่ายังมีตัวแปรอีกมากมายที่จะทำให้การขายในปีนี้เปลี่ยนไป นักการตลาดที่ดีจะต้องไม่ให้ความสำคัญกับข้อมูลก่อนหน้า จนลดความสำคัญของตัวแปรอื่นๆที่จะเข้ามา
แล้วจะทำยังไงกับกับดักนี้หล่ะ?
1.พยายามมองปัญหาหลายๆมุม
ลองเริ่มจุดเริ่มต้นจากหลายๆจุด นอกจากวิธีการคิดจากการเริ่มตันแบบจุดเดียว
2.พยายามคิดแก้ปัญหาด้วยตัวเองก่อน
ก่อนที่จะปรึกษา หรือขอความเห็นจากคนอื่นๆ ให้เราลองคิดถึงปัญหานั้นด้วยตัวเราเองก่อน ไม่งั้นเราอาจจะถูกกรอบอยู่กับไอเดียของคนอื่นๆได้
3.เปิดใจให้กว้าง รับข้อมูลให้ได้กว้างที่สุด
4.ระวังในการสร้างกับดักให้คนอื่น
ขณะขอความเห็นจากคนอื่น เช่น นักวิเคราะห์ นักสติ พยายามบอกไอเดียของเราเองให้น้อยที่สุด ไม่เช่นนั้น ไอเดียของเราก็จะกลายเป็น Anchoring trap ให้กับคนที่เราปรึกษาเช่นกัน