เท่าที่ไปมาทั่วอาเซียนแล้ว อยากจะตอบว่าไม่มีเลยเหมือนกัน แต่ก็ไม่ถูกซะทีเดียว

สำหรับผม ผมให้สิงคโปร์ซักที่แล้วกัน

ขออธิบายเกร็ดความรู้เท่าที่ทราบมาเกี่ยวกับสิงคโปร์ว่า โดยพื้นฐานคนบ้านเขาเป็นแบบหลากหลายเชื้อชาติอยู่ร่วมกันครับ คนสิงคโปร์ประกอบไปด้วยคนเชื้อชาติหลักได้แก่ จีน มาลายู อินเดีย และฝรั่ง (ซึ่งอยู่มาตั้งแต่สมัยอาณานิคม) แต่เราโฟกัสที่จีน มาลายู และอินเดียแล้วกัน บ้านเขาจะแยกเชื้อชาติของคนออกจากกันอย่างชัดเจน พิมพ์ในบัตรประชาชนชัดเจนว่าคุณมีเชื้อชาติอะไร จีน อินเดีย มาลายู แม้ว่าทุกคนคือสัญชาติสิงคโปร์ก็ตาม (ในขณะที่บ้านเรา จริงๆ คนบ้านเรามาจะมาจากหลากหลายพื้นเพเหมือนกัน แต่ในยุคนึงเราใช้นโยบายแผลงความเป็นไทย จนตอนนี้ทุกคนคือคนไทย เชื้อชาติไทยหมด แยกไม่ค่อยออกกันแล้ว)

เวลาเด็กสิงคโปร์จะเข้าโรงเรียน เด็กจะต้องไปเข้าโรงเรียนรัฐบาลตามเชื้อชาติของตนครับ เช่นเด็กที่มาจากครอบครัวเชื้อชาติจีน ต้องเข้าโรงเรียนจีน จากมาลายู ก็ต้องเข้าโรงเรียนมาลายู อินเดียก็ต้องเข้าโรงเรียนอินเดีย เป็นต้น (แน่นอนว่าเด็กสิงคโปร์จะต้องเข้าโรงเรียนรัฐบาลที่แยกตามเชื้อชาติแบบนี้กันทุกคน เพราะกฏหมายของสิงคโปร์อนุญาตให้มีแต่โรงเรียนรัฐบาลเท่านั้น ในสิงคโปร์ไม่มีโรงเรียนเอกชน และโรงเรียนนานาชาติมีไว้สำหรับชาวต่างชาติเท่านั้น)

ทีนี้ โรงเรียนรัฐบาลในสิงคโปร์ก็จะเป็นระบบสองภาษาทั้งหมด คือถ้าโรงเรียนจีน การสอนภาษาในโรงเรียนจะสอนทั้งภาษาอังกฤษและภาษาจีน โรงเรียนมาลายู ก็จะสอนทั้งภาษาอังกฤษและมาลายู สำหรับอินเดียก็เช่นกัน สอนภาษาอังกฤษและภาษาอินเดีย เด็กก็จะได้ทั้งภาษาอังกฤษแน่นอน และภาษาเชื้อชาติของตัวเอง ....ยิ่งพอเข้ามหาวิทยาลัย อย่าง NUS, NTU แล้ว การเรียนการสอนเป็นภาษาอังกฤษทั้งหมดครับ

เห็นระบบการศึกษาแบบนี้แล้ว ใครว่าคน Singaporean ใช้ภาษาอังกฤษไม่ได้ ผมขออนุญาตไม่เชื่อนะครับ ไม่น่าจะรอดครับถ้าใช้ภาษาอังกฤษไม่ได้
แต่อาจจะมีบ้างกับคนแก่ๆ รุ่นปู่ย่าตายาย ที่ไม่ทันระบบการศึกษาแบบใหม่ของสิงคโปร์แล้ว ก็เลยพูดได้แต่ภาษาถิ่นของตัวเอง แต่ผมเชื่อว่าวัยกลางคนลงมา ควรต้องใช้ภาษาอังกฤษได้ทั้งหมดครับ แต่สำเนียงจะเป็นอย่างไรนั่นก็อีกเรื่องนึงเนาะ (แต่สำเนียงของวัยรุ่นสิงคโปร์เข้าขั้นดีมากแล้วตอนนี้)

จะสังเกตว่า ป้ายตามจุดต่างๆ เช่นรถไฟฟ้าในสิงคโปร์ จะประกอบไปด้วย 4 ภาษาเสมอ ได้แก่ ภาษาอังกฤษ ภาษาจีน ภาษามาลายู และภาษาอินเดีย เพราะเขาให้ความสำคัญทั้งภาษาอังกฤษซึ่งเป็นภาษากลางและภาษาราชการ รวมทั้งภาษาที่เป็นภาษาเชื้อชาติของตนครับ

ที่เราเห็นเขายังพูดจีนอยู่ นั่นแปลว่าคนจีนสิงคโปร์นั้น กำลังสื่อสารกับคนจีนสิงคโปร์ด้วยกันเอง และนั่นรวมถึงคนมาเลคุยกับคนมาเล คนอินเดียคุยกับคนอินเดียด้วย แต่เมื่อเวลาคนสิงคโปร์สื่อสารกันเป็นภาษากลาง ติดต่อราชการ หรือเวลาคุยกับคนข้ามเชื้อชาติ ก็จะใช้ภาษาอังกฤษ เพราะสามารถสื่อสารกับคนทุกเชื้อชาติได้หมด และเป็นภาษาราชการ เพราะเหตุนี้ผมจึงยกให้สิงคโปร์เป็นชาติที่ Speak English ที่ชัดเจนที่สุดในอาเซียนครับ


ส่วนฟิลิปปินส์ เป็นประเทศที่พูดภาษาอังกฤษได้ดีครับ ดีมากด้วย แต่ผมก็เห็นเขาก็ยังพูดภาษาท้องถิ่นเขาอยู่ดีเวลาพูดกันเอง แต่เวลาเจอต่างชาติก็จะปร๋ออังกฤษได้ ทว่าผมก็ยังมองว่าฟิลิปปินส์ไม่ได้ใช้ภาษาอังกฤษเป็นภาษากลางเด่นเท่าที่สิงคโปร์เป็นครับ แม้ว่าสำเนียงสิงคโปร์จะแย่กว่าฟิลิปปินส์ก็เถอะ แต่ภาพของความเป็นภาษากลางในสิงคโปร์มันชัดกว่าครับ