ผมได้หันมาสนใจเรื่องดิจิตอลทีวีอย่างจริงจังในช่วง 2-3 วันที่ผ่านมา หลังจากได้ไปซื้อตัว Set Top Box มาเพื่อ จะได้เข้าถึงดิจิตอลทีวีภาคปฎิบัติด้วยตนเอง แบบดูให้เห็นด้วยตา ว่ามันเป็นยังไงแบบชัด ๆ หลังจากนั้นก้เริ่มเปิดอ่านกระทู้ในพันธ์ทิพหมวด Tag ดิจิตอลทีวี ได้เห็นอะไรหลาย ๆ เรื่อง ที่คิดว่า ด้วยความรู้ที่มีและข้อมูลที่รวบรวมมาได้ประกอบกับพื้นฐานทางเทคโนโลยีที่ได้ร่ำเรียนมาและจากประสบการ์ณที่เกี่ยวช้อง จึงลงมือเขียนกระทู้นี้ เพื่อได้เผยแพร่ในวงกว้างในครั้งเดียว ตามแนวทางที่จะให้ความรู้และให้คำตอบแก่ท่านที่มีคำถามที่คิดว่าจะให้ความกระจ่างแจ้งได้พอสมควร
ผมจะตั้งหัวข้อจากคำถามที่คิดว่าเป็นที่สงสัยในวงกว้าง ตามลำดับดังนี้
1.ดิจิตอลทีวี คืออะไร
2. ทำไมถึงต้องเปลี่ยนมาชมทีวีดิจิตอล
3.ถ้าจะรับชมทีวีดิจิตอล ต้องทำอย่างไร
4.ตัวรับสัญญาณทีวีดิจิตอล หาได้จากไหน
5.ทำอย่างไรถึงจะรับสัญญาณดิจิตอลทีวีได้
6.ทีวีเก่าเมื่อใช้กับกล่อง Set Top Box สามารถรับชมช่อง HD ด้วยคุณภาพ HD ได้ไหม
7.MUX ในความหมายของดิจิตอลทีวีคืออะไร สำคัญอย่างไร
8.ข้อพิจารณาในการเลือกซื้อกล่อง Set Top Box
มาเริ่มเข้าเนื้อหาทีละหัวข้อเรียงลำดับกันเลยครับ
1.ดิจิตอลทีวี คืออะไร
ดิจิตอลทีวี คือระบบการกระจายสัญญาณโทรทัศน์ ในรูปแบบดิจิตอลที่กำลังจะทดแทนระบบเดิม เนื่องจากมีข้อดีกว่าระบบเดิมที่เป็นแบบอนาล็อกมากมาย ทั้งในเรื่องคุณภาพของภาพและเสียง จำนวนช่องที่สามารถรับชมได้เพิ่มขึ้นได้มากโดยไม่ต้องใช้เงินลงทุนสถานีส่งกำลังสูง มากเท่าแบบเดิม และยังมีเทคโนโลยีที่ช่วยให้การรับชมมีความสะดวกสบายเพิ่มขึ้น เช่นสามารถดูโปรแกรมที่จะฉายต่อไปได้ หรือสามารถตั้งเวลาบันทึกรายการล่วงหน้าได้ด้วยคุณภาพเทียบเท่ากับการดูสด
ในเรื่องของคุณภาพนั้นมี 2 ระดับ คือ SD(Standard Definition) และ HD(High Definiton) โดยคุณภาพระดับ SD จะเทียบเท่าภาพที่ได้จากการเล่นแผ่น DVD (ความละเอียด 720x576) ส่วน HD จะใกล้เคียงหรือเกือบเทียบเท่าแผ่น BlueRay (ความละเอียด1920x1080)
ในส่วนของประเทศไทยระบบดิจิตอลทีวี ได้เปิดให้มีการประมูลไปเมื่อวันที่ 26-27 ธันวาคม พ.ศ. 2556 และเริ่มทดลองออกอากาศครั้งแรกเมื่อวันที่ 1 เมษายน 2557 โดยมีการประมูลช่อง SD ไป 17 ช่อง และ HD ไป 7 ช่อง รวมกลับช่องอนาล็อกเดิม 5,7,9 และ TPBS ที่ได้สิทธิ์เปลี่ยนมาแพร่สัญญาณแบบ HD อีก 3 ช่อง และ TPBS ยังได้สิทธิช่อง SD อีก 1 ช่อง รวมเป็นทั้งหมด 28 ช่อง เป็นแบบ HD 10 ช่อง SD 14 ช่อง และในอนาคตอาจจะเปิดประมูลเพิ่มช่องทั้งแบบ HD และ SD ได้อีก
ตามรูปแสดงให้เห็นผู้ประมูลสัมปทานดิจิตอลทีวี และประเภทของช่องทีวี
2. ทำไมถึงต้องเปลี่ยนมาชมทีวีดิจิตอล
คงไม่ต้องสงสัยอะไรอีกต่อไปว่าทำไมต้องเป็นทีวีดิจิตอล แค่ช่องทีวีที่ชมได้ตอนนี้ถึง 27 ช่อง(เทียบกับ 6ช่องในระบบเดิม) และถ้าได้ลองรับชมช่องที่เป็น HD แล้วคงไม่อยากกลับไปดูระบบเดิมอีกต่อไป ภาพมันคมชัด ละเอียด ดูสบายตามาก ๆ ยิ่งชมบอลโลกที่กำลังฟาดแข้งในช่วงนี้ จะประทับใจเอามาก ๆ นอกจากนี้บางช่องยังออกอากาศสารคดีที่น่าสนใจ ได้ความรู้ มีสาระ เทียบกับระบบเดิมที่มีแต่บันเทิงและบันเทิง อีกทั้งระบบเสียงสองหรือสามหรือสี่ภาษาที่รองรับได้ครบทุกช่อง
ตามรูปแสดงให้เห็นหมายเลขช่องที่กำลังแพร่สัญญาณในปัจจุบัน โดยแสดงให้เห็นประเภทรายการของช่องต่าง ๆ ด้วย
ยังไม่นับถึงผลกระทบในอนาคตที่ทีวีระบบเดิมจะยุติการกระจายสัญญาณในปลายปี 2558 หรืออีกปีกว่า ๆ อีกทั้งผู้ผลิตทีวีทั่วโลกจะลดการผลิตทีวีระบบเดิมไปเรื่อย ๆจนเลิกราเป็นตำนานไปในที่สุด เช่นเดียวกับการเปลี่ยนผ่านโทรศัพท์มือถือระบบอนาล็อคที่ตัวใหญ่เท่ากระติกน้ำ มาเป็นระบบดิจิตอลในปัจจุบัน
เป็นที่สังเกตุว่า ทางทีวีช่อง 3 จะยังไม่ได้ออกอากาศคู่กับระบบดิจิตอลเช่นเดียวกับช่องอื่น ๆ ดังนั้นถ้าจะดูช่อง 3 ต้องดูในระบบเดิม ทำให้เกิดความยุ่งยากบ้างในการชมช่อง 3 กับทีวีดิจิตอลในขณะนี้
3.ถ้าจะรับชมทีวีดิจิตอล ต้องทำอย่างไร
ตอบแบบง่าย ๆ ตรงไปตรงมาเลยคือ
3.1.ท่านต้องมีตัวรับสัญญาณดิจิตอลทีวี และ
3.2.ท่านต้องรับสัญญาณดิจิตอลทีวีให้ได้ หัวข้อนี้มีเรื่องที่ควรรู้หลายประเด็น ซึ่งจะให้ข้อมูลอย่างละเอียดถัดไป
4.ตัวรับสัญญาณทีวีดิจิตอล หาได้จากไหน
คำตอบ มี 2 ทางเลือก
ทางเลือก A คือซื้อทีวีเครื่องใหม่ ที่มีภาครับทีวีดิจิตอลในตัว ซึ่งจะมีในทีวีจอแบนแบบ LED หรือ LCD หรือ Plasma กับ
ทางเลือก B คือ ซื้อตัวกล่องรับสัญญาณทีวีดิจิตอลที่เรียกว่า Set Top Box (ขอเรียกย่อ ๆว่า STB) เพื่อต่อเข้ากับทีวีระบบเก่าที่ใช้แทบทุกครัวเรือนในปัจจุบัน
ทาง กสทช กำลังจะแจกคูปองให้ไปซื้อกล่อง STB หรือใช้เป็นส่วนลดสำหรับซื้อทีวีเครื่องใหม่ ตอนนี้กำลังพิจจรณาคูปองที่แจกให้มีมูลค่า 1000 บาท ในขณะที่ราคาขาย STB ในขณะนี้ มีราคาในช่วง 990-1500 บาท ขึ้นอยู่กับรุ่น ยีห้อ ลูกเล่น โดยมีผู้จำหน่าย STB ที่ขอตรารับรองจาก กสทช เพิ่มขึ้นทุกขณะ เนื่องจากจะมีคูปองถึง 25 ล้านใบแจกจ่ายไปยังทุกครัวเรือนทั่วประเทศ
ในส่วนของร้านค้า หรือห้างสรรพสินค้า กำลังระบายทีวีจอแบนที่เป็นทีวีระบบเดิมออกมาอย่างต่อเนื่อง ด้วยการลดราคา หรือแถม STB ให้ด้วย แต่การซื้อทีวีรุ่นไหม่ที่มีภาครับดิจิตอลทีวีในตัว จะมีข้อดีกว่าที่สามารถใช้รีโมทคอนโทรลเพียงตัวเดียว แต่ถ้าใช้คู่กับกับ STB จะต้องใช้รีโมทคอนโทรลแยกกันสองตัว
5.ทำอย่างไรถึงจะรับสัญญาณดิจิตอลทีวีได้
5.1.ตัวรับสัญญาณทีวีดิจิตอลต้องอยู่ในพื้นที่สัญญาณจากสถานีส่งครอบคลุมถึง ถ้าอยู่ในพื้นที่ที่ยังไม่มีสถานีส่ง ทำอย่างไรก้ไม่สามารถดูได้ ดูจากรูปข้างบน จะเห็นว่า ขณะนี้ มีการส่งสัญญาณในจังหวัดใหญ่ ๆก่อน เช่น กทม หาดใหญ่ สงขลา นครราชสีมา ระยอง อุบล สุราษฎร์ ขอนแก่น อุดร สิงห์บุรี สุโขทัย จังหวัดอื่น ๆ ต้องรอไปก่อนและคงไม่เนิ่นนานเท่าไร
ถ้าดูจากรูปข้างบนที่แสดงแผนฉบับร่างของตำแหน่งการตั้งสถานีส่งและการใช้ช่องสัญญาณตามจังหวัดต่าง ๆ ก้พอจะเห็นกำหนดการได้คร่าว ๆ และให้พิจารณาถึงความสูงของสายอากาศและกำลังส่ง (Max.ERP) ด้วย ถ้ากำลังส่งยิ่งสูง ก้จะคลอบคลุมพื้นที่ได้มากขึ้น หรือใช้สายอากาศขนาดเล็กๆได้ ถ้าอยู่ใกล้ เช่น กทม เครื่องส่งตั้งอยู่บนอาคารใบหยก 2 มีกำลังสูงถึง 50 kW สามารถครอบคลุมได้ถึงระยะ 70 km เมื่อใช้สายอากาศเกนสูง ๆ
หรือดูตำแหน่งสถานีส่งทีวีดิจิตอลจากแผนที่ข้างล่างนี้
5.2.ถ้าท่านอยู่ในพื้นที่ที่มีสัญญาณดิจิตอลออกอากาศแล้ว ต้องเข้าใจถึงคุณสมบัติของการรับสัญญาณด้วยสายอากาศกันก่อน ดังนี้
จากตารางข้างบน จะเห็นว่าสถานีส่งแต่ละแห่งสามารถกระจายสัญญาณได้สูงถึง 6 ช่องความถี่ เช่น กทม มีช่อง 26,36,40,44,32 และ 29 สังเกตุว่าช่อง 29 คือช่องระบบเดิมของ TPBS ในปัจจุบัน โดยเมื่อยุติระบบเดิมลง ช่องนี้จะถูกนำมาใช้สำหรับระบบดิจิตอลแทน
เมื่อดูช่องตารางความถี่ของคลืนสัญญาณแต่ละช่อง จากตารางข้างล่างประกอบไปด้วย จะเห็นว่าช่องที่ใช้ทั้งหมดทั่วประเทศจะอยู่ในช่วงช่อง 26 ถึงช่อง 52 หรือเทียบเป็นความถี่ 511.25-711.25 MHz ซึ่งเป็นความถี่ในย่าน UHF หรือย่านความถี่ของช่อง 3 (ช่อง 3 ใช้ความถี่ช่อง 32 หรือ 559.25MHz) และ TPBS (ช่อง 29) ใช้อยู่ในปัจจุบัน เพียงแต่สายอากาศจะต้องรับคลื่นความถี่ไปได้ถึงช่อง 52 ซึ่งมีความเป็นไปได้สูงมาก
นั่นหมายความว่าเสาอากาศสำหรับทีวีดิจิตอล จะเป็นเช่นเดียวกับที่ใช้รับช่อง 3 และ TPBS ถ้าทีวีระบบเดิมสามารถรับช่อง 3 และ TPBS ได้ ก้มีโอกาสที่จะใช้รับทีวิดิจิตอลได้เช่นกัน โดยอาจไม่ต้องติดตั้งสายอากาศใหม่เลย ที่บ้านผมใช้แผงสายอากาศ UHF แบบ 14E เข้าตัวแยกสัญญาณหรือ Splitter ไปยังทีวี 4 จุดในบ้าน มีจุดหนึ่งที่ย้ายเข้ามาเสียบที่ STB แล้วรับสัญญาณดิจิตอลทีวีได้ครบทั้ง 28 ช่อง ความแรงของสัญญาณเกิน 80% ทุกช่อง ได้คุณภาพเต็ม 100% ทุกช่องเช่นกัน
รูปข้างบนแสดงการเลือกใช้สายอากาศแบบต่าง ๆสำหรับทีวีดิจิตอลสำหรับระยะทางต่างกัน เป็นข้อมูลจาก Samart ที่ใช้เป็นแนวทางในการเลือกใช้สายอากาศ โดยผู้ผลิตรายนี้ได้จำหน่ายสายอากาศรุ่น D1A ทีเป็นแบบ Active (มีวงจรขยายสัญญาณในตัวแต่ต้องจ่ายไฟเข้าสายอากาศด้วย) สามารถรับสัญญาณได้ไกลถึง 30km.
มีคำแนะนำ สำหรับท่านที่จะไปเลือกซื้อ ทีวีรุ่นไหม หรือ STB ควรไปเลือกและทดสอบคุณภาพของภาพที่ได้จากร้านค้าหรือห้าง ที่อยู่ใกล้ๆกับตึกใบหยก เพราะจะรับสัญญาณได้แน่นอน ผมลองไปแถวห้างฝั่งธน ปรากฏว่า รับสัญญาณไม่ได้เลยซักแห่ง เชื่อคนขายอย่างเดียวเลย ไม่สามารถลองชมฟังก์ชันของทีวีดิจิตอลได้เลย
6.ทีวีเก่าเมื่อใช้กับ STB สามารถรับชมช่อง HD ด้วยคุณภาพ HD ได้ไหม
ในการรับชมให้ได้เห็นคุณภาพ HD นั้น ฟันธงขาดสะบั้นได้เลยว่า ทีวีนั้นต้องมีช่องเสียบสายสัญญาณชนิด HDMI หรือ Component เท่านั้น ซึ่งจะมีในเฉพาะทีวีจอแบนเท่านั้น ทีวีรุ่นเก่าที่เป็นจอแก้วหมดสิทธิ ทั้งนี้ เนื่องจากปริมาณข้อมูลของระบบ HD ที่ส่งเข้าทีวีมีปริมาณมหาศาลหรือความถี่ที่วิ่งบนสายนั้นสูงมาก ๆ สายชนิดอื่นหรือสายธรรมดาเกิดการสูญเสียภายในสายสูงมากจึงใช้ไม่ได้
รูปข้างบนแสดงให้เห็นชนิดของรูเสียบสัญญาณทีวีที่รองรับรูปแบบหรือความละเอียดของภาพ เนื่องจากทีวีรุ่นเก่าก่อนที่จะมีทีวีจอแบน LCD/Plasma จะมีขั้วต่อแบบ Composite (รูสีเหลือง) หรือ S.Video เท่านั้นซึ่งจะรองรับได้แค่ SD เท่านั้น
นั่นหมายความว่า เมื่อจะต่อ STB เข้ากับ ทีวีที่มีช่อง HDMI ให้เสียบสาย HDMI เพียงเส้นเดียวพอ
7.MUX ในความหมายของดิจิตอลทีวีคืออะไร สำคัญอย่างไร
MUX ย่อมาจาก Multiplexer เป็นคำๆเดียวกับที่ใช้กับ FM Stereo Multiplex มีความหมายว่า เอาสัญญาณจากหลายๆแหล่งมารวมกันโดยแบ่งเวลาสลับกันไปมา เช่นเดียวกับที่วิทยุ FM ระบบสเตอริโอมีสองลำโพงทั้งๆที่ส่งสัญญาณมาชุดเดียวแต่แยกออกเป็นลำโพงซ้ายและชวาได้
เพราะเป็นสัญญาณภาพและเสียงและข้อมูลในระบบทีวีดิจิตอล จึงใช้เทคนิคของ Multiplex มารวมสัญญาณจากผู้ผลิตรายการทีวีดิจิตอลหลาย ๆ แห่ง แล้วแพร่สัญญาณออกมาที่ช่องความถี่เดียว อันเป็นการช่วยลดต้นทุนการส่งออกอากาศได้อย่างมาก
ที่ประชุมคณะกรรมการกิจการกระจายเสียงและกิจการโทรทัศน์ (กสท.) ลงมติในการประชุมครั้งที่ 23/2556 เมื่อวันที่ 17 มิถุนายน 2556 กำหนดให้เจ้าของโครงข่าย โทรทัศน์ระบบอนาล็อกเดิม ซึ่งประกอบด้วยกรมประชาสัมพันธ์ โดยสถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย, บริษัท อสมท จำกัด (มหาชน) โดยโมเดิร์นไนน์ทีวี, องค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย โดยโทรทัศน์ไทยพีบีเอส และสถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบก (2 โครงข่าย) เป็นผู้ให้บริการโครงข่ายในระบบดิจิทัลไปพร้อมกันด้วย กล่าวคือผู้ประกอบการทุกรายที่ กสทช.รับรองใบอนุญาต ให้ใช้คลื่นความถี่ตามที่กำหนด จะต้องเลือกใช้โครงข่ายกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง จากผู้ให้บริการทั้ง 4 รายดังกล่าว และใช้ชื่อย่อ ว่า MUX#1-MUX#5
MUX#1 เป็นของ NBT ใช้รหัส PRD ให้บริการช่อง 2 และ 5-11 (ยังไม่ออกอากาศ)
MUX#2 เป็นของ TV5 ใช้รหัส TV5 MUX2 ให้บริการช่อง1,16,23,24,31,35
MUX#3 เป็นของ อสมท ใช้รหัส MCOT ให้บริการช่อง 4,19,21,30,32
MUX#4 เป็นของ ไทยพีบีเอส ใช้รหัส TPBS ให้บริการช่อง3,4,13,15,17,27,28,33
MUX#5 เป็นของ TV5 ใช้รหัส TV5 MUX5 ให้บริการช่อง18,20,22,25,26,29,34,36
นั่นหมายความว่า ถ้ารับสัญญาณของ MUX ใดไม่ได้ หรือ MUX ใดมีปัญหา ก้จะกระทบช่องทีวีใน MUX นั้นทั้งชุด
ทุกคำถามเรื่องดิจิตอลทีวีและ Set Top Box มีคำตอบให้ที่นี่
ผมจะตั้งหัวข้อจากคำถามที่คิดว่าเป็นที่สงสัยในวงกว้าง ตามลำดับดังนี้
1.ดิจิตอลทีวี คืออะไร
2. ทำไมถึงต้องเปลี่ยนมาชมทีวีดิจิตอล
3.ถ้าจะรับชมทีวีดิจิตอล ต้องทำอย่างไร
4.ตัวรับสัญญาณทีวีดิจิตอล หาได้จากไหน
5.ทำอย่างไรถึงจะรับสัญญาณดิจิตอลทีวีได้
6.ทีวีเก่าเมื่อใช้กับกล่อง Set Top Box สามารถรับชมช่อง HD ด้วยคุณภาพ HD ได้ไหม
7.MUX ในความหมายของดิจิตอลทีวีคืออะไร สำคัญอย่างไร
8.ข้อพิจารณาในการเลือกซื้อกล่อง Set Top Box
มาเริ่มเข้าเนื้อหาทีละหัวข้อเรียงลำดับกันเลยครับ
1.ดิจิตอลทีวี คืออะไร
ดิจิตอลทีวี คือระบบการกระจายสัญญาณโทรทัศน์ ในรูปแบบดิจิตอลที่กำลังจะทดแทนระบบเดิม เนื่องจากมีข้อดีกว่าระบบเดิมที่เป็นแบบอนาล็อกมากมาย ทั้งในเรื่องคุณภาพของภาพและเสียง จำนวนช่องที่สามารถรับชมได้เพิ่มขึ้นได้มากโดยไม่ต้องใช้เงินลงทุนสถานีส่งกำลังสูง มากเท่าแบบเดิม และยังมีเทคโนโลยีที่ช่วยให้การรับชมมีความสะดวกสบายเพิ่มขึ้น เช่นสามารถดูโปรแกรมที่จะฉายต่อไปได้ หรือสามารถตั้งเวลาบันทึกรายการล่วงหน้าได้ด้วยคุณภาพเทียบเท่ากับการดูสด
ในเรื่องของคุณภาพนั้นมี 2 ระดับ คือ SD(Standard Definition) และ HD(High Definiton) โดยคุณภาพระดับ SD จะเทียบเท่าภาพที่ได้จากการเล่นแผ่น DVD (ความละเอียด 720x576) ส่วน HD จะใกล้เคียงหรือเกือบเทียบเท่าแผ่น BlueRay (ความละเอียด1920x1080)
ในส่วนของประเทศไทยระบบดิจิตอลทีวี ได้เปิดให้มีการประมูลไปเมื่อวันที่ 26-27 ธันวาคม พ.ศ. 2556 และเริ่มทดลองออกอากาศครั้งแรกเมื่อวันที่ 1 เมษายน 2557 โดยมีการประมูลช่อง SD ไป 17 ช่อง และ HD ไป 7 ช่อง รวมกลับช่องอนาล็อกเดิม 5,7,9 และ TPBS ที่ได้สิทธิ์เปลี่ยนมาแพร่สัญญาณแบบ HD อีก 3 ช่อง และ TPBS ยังได้สิทธิช่อง SD อีก 1 ช่อง รวมเป็นทั้งหมด 28 ช่อง เป็นแบบ HD 10 ช่อง SD 14 ช่อง และในอนาคตอาจจะเปิดประมูลเพิ่มช่องทั้งแบบ HD และ SD ได้อีก
ตามรูปแสดงให้เห็นผู้ประมูลสัมปทานดิจิตอลทีวี และประเภทของช่องทีวี
2. ทำไมถึงต้องเปลี่ยนมาชมทีวีดิจิตอล
คงไม่ต้องสงสัยอะไรอีกต่อไปว่าทำไมต้องเป็นทีวีดิจิตอล แค่ช่องทีวีที่ชมได้ตอนนี้ถึง 27 ช่อง(เทียบกับ 6ช่องในระบบเดิม) และถ้าได้ลองรับชมช่องที่เป็น HD แล้วคงไม่อยากกลับไปดูระบบเดิมอีกต่อไป ภาพมันคมชัด ละเอียด ดูสบายตามาก ๆ ยิ่งชมบอลโลกที่กำลังฟาดแข้งในช่วงนี้ จะประทับใจเอามาก ๆ นอกจากนี้บางช่องยังออกอากาศสารคดีที่น่าสนใจ ได้ความรู้ มีสาระ เทียบกับระบบเดิมที่มีแต่บันเทิงและบันเทิง อีกทั้งระบบเสียงสองหรือสามหรือสี่ภาษาที่รองรับได้ครบทุกช่อง
ตามรูปแสดงให้เห็นหมายเลขช่องที่กำลังแพร่สัญญาณในปัจจุบัน โดยแสดงให้เห็นประเภทรายการของช่องต่าง ๆ ด้วย
ยังไม่นับถึงผลกระทบในอนาคตที่ทีวีระบบเดิมจะยุติการกระจายสัญญาณในปลายปี 2558 หรืออีกปีกว่า ๆ อีกทั้งผู้ผลิตทีวีทั่วโลกจะลดการผลิตทีวีระบบเดิมไปเรื่อย ๆจนเลิกราเป็นตำนานไปในที่สุด เช่นเดียวกับการเปลี่ยนผ่านโทรศัพท์มือถือระบบอนาล็อคที่ตัวใหญ่เท่ากระติกน้ำ มาเป็นระบบดิจิตอลในปัจจุบัน
เป็นที่สังเกตุว่า ทางทีวีช่อง 3 จะยังไม่ได้ออกอากาศคู่กับระบบดิจิตอลเช่นเดียวกับช่องอื่น ๆ ดังนั้นถ้าจะดูช่อง 3 ต้องดูในระบบเดิม ทำให้เกิดความยุ่งยากบ้างในการชมช่อง 3 กับทีวีดิจิตอลในขณะนี้
3.ถ้าจะรับชมทีวีดิจิตอล ต้องทำอย่างไร
ตอบแบบง่าย ๆ ตรงไปตรงมาเลยคือ
3.1.ท่านต้องมีตัวรับสัญญาณดิจิตอลทีวี และ
3.2.ท่านต้องรับสัญญาณดิจิตอลทีวีให้ได้ หัวข้อนี้มีเรื่องที่ควรรู้หลายประเด็น ซึ่งจะให้ข้อมูลอย่างละเอียดถัดไป
4.ตัวรับสัญญาณทีวีดิจิตอล หาได้จากไหน
คำตอบ มี 2 ทางเลือก
ทางเลือก A คือซื้อทีวีเครื่องใหม่ ที่มีภาครับทีวีดิจิตอลในตัว ซึ่งจะมีในทีวีจอแบนแบบ LED หรือ LCD หรือ Plasma กับ
ทางเลือก B คือ ซื้อตัวกล่องรับสัญญาณทีวีดิจิตอลที่เรียกว่า Set Top Box (ขอเรียกย่อ ๆว่า STB) เพื่อต่อเข้ากับทีวีระบบเก่าที่ใช้แทบทุกครัวเรือนในปัจจุบัน
ทาง กสทช กำลังจะแจกคูปองให้ไปซื้อกล่อง STB หรือใช้เป็นส่วนลดสำหรับซื้อทีวีเครื่องใหม่ ตอนนี้กำลังพิจจรณาคูปองที่แจกให้มีมูลค่า 1000 บาท ในขณะที่ราคาขาย STB ในขณะนี้ มีราคาในช่วง 990-1500 บาท ขึ้นอยู่กับรุ่น ยีห้อ ลูกเล่น โดยมีผู้จำหน่าย STB ที่ขอตรารับรองจาก กสทช เพิ่มขึ้นทุกขณะ เนื่องจากจะมีคูปองถึง 25 ล้านใบแจกจ่ายไปยังทุกครัวเรือนทั่วประเทศ
ในส่วนของร้านค้า หรือห้างสรรพสินค้า กำลังระบายทีวีจอแบนที่เป็นทีวีระบบเดิมออกมาอย่างต่อเนื่อง ด้วยการลดราคา หรือแถม STB ให้ด้วย แต่การซื้อทีวีรุ่นไหม่ที่มีภาครับดิจิตอลทีวีในตัว จะมีข้อดีกว่าที่สามารถใช้รีโมทคอนโทรลเพียงตัวเดียว แต่ถ้าใช้คู่กับกับ STB จะต้องใช้รีโมทคอนโทรลแยกกันสองตัว
5.ทำอย่างไรถึงจะรับสัญญาณดิจิตอลทีวีได้
5.1.ตัวรับสัญญาณทีวีดิจิตอลต้องอยู่ในพื้นที่สัญญาณจากสถานีส่งครอบคลุมถึง ถ้าอยู่ในพื้นที่ที่ยังไม่มีสถานีส่ง ทำอย่างไรก้ไม่สามารถดูได้ ดูจากรูปข้างบน จะเห็นว่า ขณะนี้ มีการส่งสัญญาณในจังหวัดใหญ่ ๆก่อน เช่น กทม หาดใหญ่ สงขลา นครราชสีมา ระยอง อุบล สุราษฎร์ ขอนแก่น อุดร สิงห์บุรี สุโขทัย จังหวัดอื่น ๆ ต้องรอไปก่อนและคงไม่เนิ่นนานเท่าไร
ถ้าดูจากรูปข้างบนที่แสดงแผนฉบับร่างของตำแหน่งการตั้งสถานีส่งและการใช้ช่องสัญญาณตามจังหวัดต่าง ๆ ก้พอจะเห็นกำหนดการได้คร่าว ๆ และให้พิจารณาถึงความสูงของสายอากาศและกำลังส่ง (Max.ERP) ด้วย ถ้ากำลังส่งยิ่งสูง ก้จะคลอบคลุมพื้นที่ได้มากขึ้น หรือใช้สายอากาศขนาดเล็กๆได้ ถ้าอยู่ใกล้ เช่น กทม เครื่องส่งตั้งอยู่บนอาคารใบหยก 2 มีกำลังสูงถึง 50 kW สามารถครอบคลุมได้ถึงระยะ 70 km เมื่อใช้สายอากาศเกนสูง ๆ
หรือดูตำแหน่งสถานีส่งทีวีดิจิตอลจากแผนที่ข้างล่างนี้
5.2.ถ้าท่านอยู่ในพื้นที่ที่มีสัญญาณดิจิตอลออกอากาศแล้ว ต้องเข้าใจถึงคุณสมบัติของการรับสัญญาณด้วยสายอากาศกันก่อน ดังนี้
จากตารางข้างบน จะเห็นว่าสถานีส่งแต่ละแห่งสามารถกระจายสัญญาณได้สูงถึง 6 ช่องความถี่ เช่น กทม มีช่อง 26,36,40,44,32 และ 29 สังเกตุว่าช่อง 29 คือช่องระบบเดิมของ TPBS ในปัจจุบัน โดยเมื่อยุติระบบเดิมลง ช่องนี้จะถูกนำมาใช้สำหรับระบบดิจิตอลแทน
เมื่อดูช่องตารางความถี่ของคลืนสัญญาณแต่ละช่อง จากตารางข้างล่างประกอบไปด้วย จะเห็นว่าช่องที่ใช้ทั้งหมดทั่วประเทศจะอยู่ในช่วงช่อง 26 ถึงช่อง 52 หรือเทียบเป็นความถี่ 511.25-711.25 MHz ซึ่งเป็นความถี่ในย่าน UHF หรือย่านความถี่ของช่อง 3 (ช่อง 3 ใช้ความถี่ช่อง 32 หรือ 559.25MHz) และ TPBS (ช่อง 29) ใช้อยู่ในปัจจุบัน เพียงแต่สายอากาศจะต้องรับคลื่นความถี่ไปได้ถึงช่อง 52 ซึ่งมีความเป็นไปได้สูงมาก
นั่นหมายความว่าเสาอากาศสำหรับทีวีดิจิตอล จะเป็นเช่นเดียวกับที่ใช้รับช่อง 3 และ TPBS ถ้าทีวีระบบเดิมสามารถรับช่อง 3 และ TPBS ได้ ก้มีโอกาสที่จะใช้รับทีวิดิจิตอลได้เช่นกัน โดยอาจไม่ต้องติดตั้งสายอากาศใหม่เลย ที่บ้านผมใช้แผงสายอากาศ UHF แบบ 14E เข้าตัวแยกสัญญาณหรือ Splitter ไปยังทีวี 4 จุดในบ้าน มีจุดหนึ่งที่ย้ายเข้ามาเสียบที่ STB แล้วรับสัญญาณดิจิตอลทีวีได้ครบทั้ง 28 ช่อง ความแรงของสัญญาณเกิน 80% ทุกช่อง ได้คุณภาพเต็ม 100% ทุกช่องเช่นกัน
รูปข้างบนแสดงการเลือกใช้สายอากาศแบบต่าง ๆสำหรับทีวีดิจิตอลสำหรับระยะทางต่างกัน เป็นข้อมูลจาก Samart ที่ใช้เป็นแนวทางในการเลือกใช้สายอากาศ โดยผู้ผลิตรายนี้ได้จำหน่ายสายอากาศรุ่น D1A ทีเป็นแบบ Active (มีวงจรขยายสัญญาณในตัวแต่ต้องจ่ายไฟเข้าสายอากาศด้วย) สามารถรับสัญญาณได้ไกลถึง 30km.
มีคำแนะนำ สำหรับท่านที่จะไปเลือกซื้อ ทีวีรุ่นไหม หรือ STB ควรไปเลือกและทดสอบคุณภาพของภาพที่ได้จากร้านค้าหรือห้าง ที่อยู่ใกล้ๆกับตึกใบหยก เพราะจะรับสัญญาณได้แน่นอน ผมลองไปแถวห้างฝั่งธน ปรากฏว่า รับสัญญาณไม่ได้เลยซักแห่ง เชื่อคนขายอย่างเดียวเลย ไม่สามารถลองชมฟังก์ชันของทีวีดิจิตอลได้เลย
6.ทีวีเก่าเมื่อใช้กับ STB สามารถรับชมช่อง HD ด้วยคุณภาพ HD ได้ไหม
ในการรับชมให้ได้เห็นคุณภาพ HD นั้น ฟันธงขาดสะบั้นได้เลยว่า ทีวีนั้นต้องมีช่องเสียบสายสัญญาณชนิด HDMI หรือ Component เท่านั้น ซึ่งจะมีในเฉพาะทีวีจอแบนเท่านั้น ทีวีรุ่นเก่าที่เป็นจอแก้วหมดสิทธิ ทั้งนี้ เนื่องจากปริมาณข้อมูลของระบบ HD ที่ส่งเข้าทีวีมีปริมาณมหาศาลหรือความถี่ที่วิ่งบนสายนั้นสูงมาก ๆ สายชนิดอื่นหรือสายธรรมดาเกิดการสูญเสียภายในสายสูงมากจึงใช้ไม่ได้
รูปข้างบนแสดงให้เห็นชนิดของรูเสียบสัญญาณทีวีที่รองรับรูปแบบหรือความละเอียดของภาพ เนื่องจากทีวีรุ่นเก่าก่อนที่จะมีทีวีจอแบน LCD/Plasma จะมีขั้วต่อแบบ Composite (รูสีเหลือง) หรือ S.Video เท่านั้นซึ่งจะรองรับได้แค่ SD เท่านั้น
นั่นหมายความว่า เมื่อจะต่อ STB เข้ากับ ทีวีที่มีช่อง HDMI ให้เสียบสาย HDMI เพียงเส้นเดียวพอ
7.MUX ในความหมายของดิจิตอลทีวีคืออะไร สำคัญอย่างไร
MUX ย่อมาจาก Multiplexer เป็นคำๆเดียวกับที่ใช้กับ FM Stereo Multiplex มีความหมายว่า เอาสัญญาณจากหลายๆแหล่งมารวมกันโดยแบ่งเวลาสลับกันไปมา เช่นเดียวกับที่วิทยุ FM ระบบสเตอริโอมีสองลำโพงทั้งๆที่ส่งสัญญาณมาชุดเดียวแต่แยกออกเป็นลำโพงซ้ายและชวาได้
เพราะเป็นสัญญาณภาพและเสียงและข้อมูลในระบบทีวีดิจิตอล จึงใช้เทคนิคของ Multiplex มารวมสัญญาณจากผู้ผลิตรายการทีวีดิจิตอลหลาย ๆ แห่ง แล้วแพร่สัญญาณออกมาที่ช่องความถี่เดียว อันเป็นการช่วยลดต้นทุนการส่งออกอากาศได้อย่างมาก
ที่ประชุมคณะกรรมการกิจการกระจายเสียงและกิจการโทรทัศน์ (กสท.) ลงมติในการประชุมครั้งที่ 23/2556 เมื่อวันที่ 17 มิถุนายน 2556 กำหนดให้เจ้าของโครงข่าย โทรทัศน์ระบบอนาล็อกเดิม ซึ่งประกอบด้วยกรมประชาสัมพันธ์ โดยสถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย, บริษัท อสมท จำกัด (มหาชน) โดยโมเดิร์นไนน์ทีวี, องค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย โดยโทรทัศน์ไทยพีบีเอส และสถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบก (2 โครงข่าย) เป็นผู้ให้บริการโครงข่ายในระบบดิจิทัลไปพร้อมกันด้วย กล่าวคือผู้ประกอบการทุกรายที่ กสทช.รับรองใบอนุญาต ให้ใช้คลื่นความถี่ตามที่กำหนด จะต้องเลือกใช้โครงข่ายกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง จากผู้ให้บริการทั้ง 4 รายดังกล่าว และใช้ชื่อย่อ ว่า MUX#1-MUX#5
MUX#1 เป็นของ NBT ใช้รหัส PRD ให้บริการช่อง 2 และ 5-11 (ยังไม่ออกอากาศ)
MUX#2 เป็นของ TV5 ใช้รหัส TV5 MUX2 ให้บริการช่อง1,16,23,24,31,35
MUX#3 เป็นของ อสมท ใช้รหัส MCOT ให้บริการช่อง 4,19,21,30,32
MUX#4 เป็นของ ไทยพีบีเอส ใช้รหัส TPBS ให้บริการช่อง3,4,13,15,17,27,28,33
MUX#5 เป็นของ TV5 ใช้รหัส TV5 MUX5 ให้บริการช่อง18,20,22,25,26,29,34,36
นั่นหมายความว่า ถ้ารับสัญญาณของ MUX ใดไม่ได้ หรือ MUX ใดมีปัญหา ก้จะกระทบช่องทีวีใน MUX นั้นทั้งชุด