อยากทราบเหตุการณ์ภายหลังยุทธหัตถีของสมเด็จพระนเรศวร

นับปีแบบโบราณคือเปลี่ยนศักราชที่เดือน ๕ นะครับ

พ.ศ. ๒๑๓๕
- อยุทธยายกไปตีเมืองท่าชายฝั่งอันดามันคือ ทวาย มะริด ตะนาวศรี ได้ครอบครองเส้นทางการค้าทางทะเลเชื่อมจากอ่าวไทยไปเบงกอล
- ฟื้นฟูการปกครองหัวเมืองฝ่ายเหนือที่ทิ้งร้างไปตั้งแต่ พ.ศ. ๒๑๒๗ เพราะเทครัวลงมาในพระนครเพื่อรับศึกหงสาวดี

พ.ศ.๒๑๓๖
- สมเด็จพระนเรศวรเสด็จเถลิงพระมหาปราสาท เสด็จเข้าไปประทับในพระราชวังหลวง
- พระบาทสมเด็จพระเอกาทศรุทรอิศวรทรงออกพระราชกฤษฎีกายกหนี้ให้ทหารที่ร่วมรบในสงครามยุทธหัตถีที่ 'สมเดจ์บรมบาทบงกชลักษณอัคบุริโสดมบรมหน่อนราเจ้าฟ้านเรศเชษฐาธิบดีมีไชยชำนะแก่มหาอุปราชาหน่อพระเจ้าไชยทศทิศเมืองหงษาวดี'
- พระเจ้านันทบุเรงตั้งมังรายกะยอชวา พระเจ้าอังวะซึ่งเป็นโอรสองค์รองจากอัครมเหสีขึ้นเป็นพระมหาอุปราชา
- เกิดกบฏมอญเมืองมอภี พระเจ้านันทบุเรงทรงประหารชาวมอญจำนวนมาก ชาวมอญหลบหนีไปเมืองอื่นทั้งอยุทธยา เชียงใหม่ ตองอู
- อยุทธยายกไปตีกัมพูชา จับพระศรีสุริโยพรรณอนุชานักพระสัตถาพระยาละแวกได้ พระยาละแวกหนีไปล้านช้าง ประชวรสิ้นพระชนม์ที่สตึงเตร็ง ได้กัมพูชาเป็นประเทศราช

พ.ศ.๒๑๓๗
- ถอนทัพจากเขมร พระราชมนูได้เลื่อนเป็นเจ้าพระยาอัครมหาเสนาธิบดี สมุหพระกลาโหม จากความชอบในศึกเมืองละแวก
- สมเด็จพระเอกาทศรถเสด็จไปปราบกบฏพระยาตะนาวศรี
- พระยาพะโรเจ้าเมืองเมาะลำเลิงร่วมมือกับอยุทธยากบฏหงสาวดี อยุทธยาได้เมาะลำเลิงเป็นฐานในการตีหงสาวดีนับแต่นั้น
- มังรายกะยอชวาเบียดเบียนไพร่ฟ้าประชาราษฎร์จนแตกหักกับสะโตธรรมราชาพระเจ้าแปรที่เป็นน้องแม่เดียวกัน
- สมเด็จพระนเรศวรยกทัพไปเมืองสะโตง เตรียมบุกหงสาวดี

พ.ศ.๒๑๓๘
- อยุทธยาล้อมหงสาวดีอยู่นานตีไม่ได้ ได้ข่าวว่าพระเจ้าตองอู พระเจ้าแปร พระเจ้าเชียงใหม่ยกมาหนุน จึงถอยทัพ
- สะโตธรรมราชายกไปตีเมืองตองอูแต่ไม่สำเร็จ ประกาศตนเป็นอิสระจากหงสาวดี ต่อมาล้านช้างก็แข็งเมืองตาม
- สมเด็จพระนเรศวรได้พระเอกกษัตรี ธิดาพระศรีสุริโยพรรณเป็นมเหสี
- พระรามาธิบดีเชิงไพร ขับไล่พระมหามนตรีขุนนางไทยที่ดูแลเขมรอยู่ไป ตั้งตนเป็นกษัตริย์ในเมืองศรีสุนทร


พ.ศ.๒๑๓๙
- หนูระบาดในหงสาวดี ทำลายข้าวเสียหาย

ประมาณ พ.ศ.๒๑๔๐
- ตองอูกับเชียงใหม่แยกตัวเป็นอิสระจากหงสาวดี
- เจ้าพระยาจักรีมาทำนาที่เมาะลำเลิง เตรียมบุกหงสาวดีครั้งที่ ๒
- ตองอูกับยะไข่และเมืองมอญหลายเมืองยอมเป็นประเทศราชอยุทธยา แต่อีกด้านตองอูกับยะไข่ลอบจับมือกันเองเพื่อยึดครองหงสาวดี
- มังรายนันทมิตร โอรสพระเจ้าบุเรงนองซึ่งครองเมืองนยองยานขยายอิทธิพลในพม่าตอนบน และสถาปนาตนเป็นพระเจ้าอังวะ

พ.ศ.๒๑๔๑
- พระเจ้าตองอูมังรายสีหสูกับนัตชิงหน่องยกทัพถึงเมืองโกลิยะใกล้หงสาวดี
- ล้านนาซึ่งกำลังมีปัญหากับล้านช้างขอเป็นประเทศราชอยุทธยา ภายหลังสมเ็ด็จพระนเรศวรได้ธิดาพระเจ้าเชียงใหม่นรธามังช่อเป็นมเหสี พระทุลองโอรสพระเจ้าเชียงใหม่ก็สมรสกับพระธิดาของสมเด้จพระนเรศวร
- โปรดให้พระยาศรีธรรมราชะเดชะเป็นเจ้าเมืองนครศรีธรรมราช โจรสลัดอุชงตนะมาตีเมืองนครศรีธรรมราชแต่ไล่ไปได้

พ.ศ.๒๑๔๒
- ยะไข่ตีเมืองท่าสิเรียมของหงสาวดีได้
- ยะไข่กับตองอูลงมาปิดล้อมหงสาวดี
- สมเด็จพระนเรศวรไล่ตีหัวเมืองมอญ (ที่โดนพระเจ้าตองอูปั่นหัวให้ขัดขวางอยุทธยา) ไว้ในอำนาจสำเร็จ
- มังรายกะยอชวาหนีไปเข้ากับพระเจ้ามังรายสีหสู (แต่โดนนัตชิงหน่องจับไปฆ่า) พระเจ้านันทบุเรงยอมแพ้ มังรายสีหสูได้เป็นพระเจ้าหงสาวดี
- สมเด็จพระนเรศวรยกทัพใกล้ถึงหงสาวดี พระเจ้ามังรายสีหสูพาพระเจ้านันทบุเรงหนีไปตองอู ทิ้งเมืองให้ยะไข่
- ยะไข่ไล่เก็บสมบัติในเมืองแล้วเผาเมืองหงสาวดีทิ้ง อยุทธยาได้แต่ซากเมืองเปล่า
- อยุทธยายกทัพไปตีเมืองตองอู
- พระเจ้านยองยานราชาภิเษกเป็นพระเจ้าแผ่นดินมอญพม่า ทรงพระนามว่า 'สีหสูรมหาธรรมราชา'

พ.ศ.๒๑๔๓
- อยุทธยาขาดเสบียง ไพร่พลล้มตายมากจนต้องถอยทัพจากตองอู
- หลังจากศึกตองอู สมเด็จพระนเรศวรเสด็จลงมาเมาะตะมะ จัดระเบียบการปกครองหัวเมืองมอญที่ตกเป็นของอยุทธยาหมดแล้ว ตั้งพระยาทะละเป็นเจ้าเมืองเมาะตะมะ ดูแลเมืองมอญที่ขึ้นกับอยุทธยา
- สมเด็จพระเอกาทศรถเสด็จแยกไปไกล่เกลี่ยจลาจลที่ล้านนา พร้อมกับส่งเจ้าคำก่ายน้อยที่มาอยู่อยุทธยาไปเป็นเจ้าฟ้าแสนหวี
- นัตชิงหน่องกับพระมารดาปลงพระชนม์พระเจ้านันทบุเรงเพราะเห็นว่าเป็นตัวชักศึกเข้าตองอู (ตามพงศาวดารพม่าว่าใช้พระแสงฟัน ไทยว่าวางยาพิษ) โดยที่พระเจ้ามังรายสีหสูไม่เห็นชอบ
- โปรดตั้งพระยารามราชท้ายน้ำเป็นเจ้าเมืองนครศรีธรรมราช ให้รับศึกอุชงตนะ

พ.ศ.๒๑๔๔
- เสียเชียงแสนให้ล้านช้าง
- กัมพูชาเป็นจลาจล จึงส่งทูตมาขอพระศรีสุริโยพรรณที่อยุทธยากลับไปเป็นกษัตริย์ อยุทธยาจึงได้กัมพูชาเป็นประเทศราชอีกครั้ง

พ.ศ.๒๑๔๕
- เสด็จประพาสเมืองลพบุรี
- ปลายปี มังรายสีหสูสถาปนานัตชิงหน่องเป็นพระมหาอุปราชาแห่งตองอู นัตชิงหน่องอภิเษกสมรสกับเจ้าหญิงราชธาตุกัลยา มเหสีหม้ายของพระมหาอุปราชามังกรีชวา (มังสามเกียด)

พ.ศ.๒๑๔๖
- สมเด็จพระเจ้าลูกเธอพระมหาธรรมราชา พระเจ้าฝ่ายหน้ายกทัพไปช่วยพระศรีสุริโยพรรณตีทัพกบฏพญาอ่อนในเมืองเขมร
- สมเด็จพระนเรศวรและสมเด็จพระเอกาทศรถเสด็จประพาสเมืองเพชรบุรีหลายเดือน
- อยุทธยายกทัพไปตีปตานีแต่ไม่สำเร็จ

พ.ศ.๒๑๔๗
- พระเจ้าสีหสูรมหาธรรมราชาแห่งอังวะมาตีเมืองนายได้ กำลังไปตีแสนหวีของอยุทธยา พระเจ้าอยู่หัวทั้งสองพระองค์ทรงยกทัพขึ้นเหนือจะไปตีอังวะ

พ.ศ.๒๑๔๘
- สมเด็จพระนเรศวรประชวรสวรรคตที่เมืองหาง
- สมเด็จพระเอกาทศรถได้ครองราชสมบัติ อัญเชิญพระบรมศพกลับกรุงศรีอยุทธยา
- แสนหวีเสียแก่อังวะ
- ปลายปีนั้น พระเจ้าสีหสูรมหาธรรมราชาประชวรสวรรคตระหว่างทางเสด็จกลับจากแสนหวี