ทวาย มะริด ตะนาวศรี ถ้าในอดีต สยามยืนยันอาณาเขต จะเป็นของไทยหรือไม่

เห็นว่า มีคนไทยตกค้างอยู่ด้วยจำนวนมาก และบริเวณนั้นเคยตกเป็นของไทยมาตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราชแล้ว

แต่เห็นว่าเป็นแต่ทะเลไม่น่ามีทรัพยากรอะไร สยามจึงไม่สนใจ  มาถึงตอนนี้ถึงได้รู้ว่ามีเกาะสวยระดับพีพี สิมิรัน นับร้อยเกาะ มีแก๊ซธรรมชาติ น้ำมันมากมาย และเป็นจุดยุทธศาสตร์เชื่อมตะวันตก กับตะวันออก

แม้สมัยอังกฤษเข้ายึดครอง ก็ยังไม่สนใจมากนัก ถึงขนาดจะแยกประเทศให้มอญมาปกครองกันเอง  แต่หาราชวงศ์มอญมาเป็นศูนย์รวมใจไม่ได้

อังกฤษเคยเสนอว่าถ้าสยามจะเอา ให้แลกกับพื้นที่อื่นที่เหมาะสมกัน (อังกฤษคงหมายถึงล้านนา)

ถ้าตอนนั้น สยามยอมอังกฤษทำสนธิสัญญา แลกเปลี่ยนทวาย มะริด ตะนาวศรี กับ ล้านนา จะเป็นไปได้หรือไม่

ดูเหมือนเป็นการแลกเปลี่ยนที่เสียเปรียบมากในขณะนั้น แต่กลับกลายเป็นดีมากในสมัยนี้  (คล้ายๆกับที่สหรัฐซื้ออลาสก้าจากรัสเซีย ถูกชาวอเมริกันด่าตรึม)

สมัยกรุงธนบุรี สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ก็ทรงมองด้านนั้นอยู่ ดูเหมือนจะให้ความสำคัญกับทวายมากกว่าเหนือและอีสานด้วยซ้ำ

ด้วยพระองค์ทรงโปรดเสด็จทำศึกทางน้ำ และทรงมองการค้าทางทะเลสำคัญกว่าการค้าทางบกมาก