(บทความ) มานาเบะ มาซาโยชิ กับการเป็นโค้ชคุมนักกีฬาที่เป็นผู้หญิง

เว้นห่างมาถึง 28 ปี  ...  มานาเบะ มาซาโยชิ  ก็สามารถพาวอลเล่ย์บอลหญิงทีมชาติญี่ปุ่นคว้าเหรียญทองแดงโอลิมปิกที่กรุงลอนดอน  
ลองมาฟังโค้ชทีมชาติญี่ปุ่น เล่าถึงแนวคิดและการทำงานของเขาว่าเป็นอย่างไร?

วันที่ 11 สิงหาคม 2012   วอลเล่ย์บอลหญิงทีมชาติญี่ปุ่นเอาชนะทีมชาติเกาหลีใต้  ได้ที่ 3 เหรียญทองแดงวอลเล่ย์บอลหญิง
ในโอลิมปิกเกมส์ที่กรุงลอนดอน

ญี่ปุ่นได้เหรียญในกีฬาโอลิมปิก  ถือว่าได้บรรลุเป้าหมายของผม  

แน่นอน  เส้นทางความสำเร็จไม่ได้สะดวกราบรื่น  หลายครั้งหลายคราที่ผมพบกับความยากลำบาก  
4 ปีมานี้เป็น 4 ปีที่เรามานะทุ่มเท  ที่ฝ่าฟันความยากลำบาก  เอาชนะคู่แข่งขันที่ได้เปรียบเราในเรื่องความสูงใหญ่ของรูปร่างและพละกำลังที่แข็งแกร่งกว่า นี่จึงเป็นรางวัลผลตอบแทนให้กับนักกีฬาและคนทำงานทุกคนที่มุ่งมั่นรวมพลังกันจนประสบความสำเร็จ

แต่ว่า ความยากในการคุมทีมที่นักกีฬาเป็นผู้หญิง   เรื่องของสภาพจิตใจ  นักกีฬาผู้หญิงกับผู้ชายมีความแตกต่างชัดเจน  
และต้องขบคิดถึงนักกีฬาแต่ละคนว่ามีบุคลิกความโดดเด่นที่แตกต่างไม่เหมือนกัน เพื่อมากำหนดยุทธวิธีการเล่น

ทุกวันนี้   มีบริษัทต่างๆเชิญให้ผมไปบรรยายเรื่อง “ วิธีการในการดูแลนักกีฬาที่เป็นผู้หญิงทำกันอย่างไร?”
แม้ว่าผมจะมีเพียงประสบการณ์ในเรื่องการคุมนักกีฬาทีมหญิง ไม่ได้เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการบริหารงานกับผู้หญิงแต่อย่างใด ?

ถ้าให้เล่าถึงประสบการณ์ในการเป็นโค้ช คงต้องย้อนกลับไปเมื่อสัก 20 ปีก่อน ตอนที่ผมเล่นวอลเล่ย์บอลให้กับทีม Nippon Steel  
(ปัจจุบัน คือทีม Sumitomo Metal)  เพราะรุ่นน้อง tatsuya ueta (อดีตโค้ชวอลเล่ย์บอลชายทีมชาติ) ให้โอกาสตั้งให้เป็นโค้ชควบคู่ไปกับ
การเป็นผู้เล่น   ตอนนั้นผมอายุ 30

ทุกคนต่างรู้ดีว่าผู้เล่นเซ็ตเตอร์เปรียบเสมือนหัวใจของทีม  ต้องเป็นคนที่ช่างสังเกตุ  ต้องมีความว่องไวแหลมคมในการสังเกตุผู้เล่น
ฝ่ายตรงข้ามและสถานการณ์ที่เกิดขึ้นโดยรอบ และตัดสินใจในชั่วพริบตานั้น

แต่กับการเป็นโค้ช แตกต่างกันคนละเรื่องกับการเป็นผู้เล่นอย่างสิ้นเชิง  โค้ชต้องเป็นผู้รับผิดชอบทั้งหมดโดยรวมของทีม  
ในการแข่งขันต้องสามารถปรับเปลี่ยนยุทธวิธีการเล่นให้เป็นไปตามสถานการณ์ที่เกิดขึ้น   การตัดสินใจเปลี่ยนตัวนักกีฬา

ได้รับการชี้แนะจาก  Yuzo nakamura  นักกีฬาเหรียญทองวอลเล่ย์บอลทีมชายในโอลิมปิกที่มิวนิค ปี 1972   และจากการได้ฝึกซ้อม
อย่างเข้มข้นให้กับผู้เล่น 12-13 คน ทำให้ได้เรียนรู้เข้าใจการเป็นโค้ชมากขึ้น

แม้ว่าจะมีความกดดันต่างๆ   6 ปีสำหรับชีวิตเริ่มต้นในการเป็นโค้ช ได้แชมป์ V ลีก 2 สมัย  แม้จะไม่น่าพอใจนัก  แต่ประสบการณ์ตรงนี้
ก็เป็นพื้นฐานสำคัญของการเป็นโค้ชให้กับผม

มานาเบะ เป็นโค้ชควบคู่กับการเป็นผู้เล่นจนอายุ 36 ปี  ก็ลาออกจาก Nippon Steel  ตัดสินใจบินไปเล่นวอลเล่ย์บอลที่อิตาลี
อาณาจักรวอลเล่ย์บอลระดับโลก

ถึงแม้ว่าการอยู่ Nippon Steel ต่อไปจะให้ความมั่นคงเรื่องชีวิตและรายได้ แต่ตัวผมยังไงก็ยังมีความใฝ่ฝันเรื่องการออกไปเล่น
วอลเล่ย์บอลที่ต่างประเทศ  เป็นการตัดสินใจครั้งสำคัญ ในขณะที่ตัวเองต้องรับผิดชอบดูแลครอบครัว ลูก 3 คน

แม้ว่าจะทำให้คนในครอบครัวเป็นห่วง  แต่ผมเชื่อมั่นว่าการเสี่ยงเลือกเส้นทางชีวิตในคราวนี้ จะทำให้ผมเติบโตพัฒนาขึ้น
ให้ประสบการณ์ที่มีค่ายิ่งแก่ผม

เล่นวอลเล่ย์บอลที่อิตาลี 1 ฤดูกาล  ทำให้ผมได้เห็นถึงมาตรฐานการเล่นวอลเล่ย์บอลในระดับโลก  ที่ให้ผมรู้สึกมากที่สุด ก็คือ
ไม่ว่าจะเป็นโค้ชหรือตัวผู้เล่นล้วนแต่ต้องมีสัญญา ดูแล้วในแวดวงวอลเล่ย์บอลที่ไม่ใช่อาชีพคงมีเพียงญี่ปุ่นกับเกาหลีใต้

การแข่งขันเวิลด์แชมเปี้ยนชิพระหว่างทีมอิตาลีกับทีมญี่ปุ่น ก็คือ ภาพการแข่งขันระหว่างนักกีฬาที่เป็นมืออาชีพกับนักกีฬาสมัครเล่น  
สองฝ่ายมีอะไรที่แตกต่างกันนะเหรอ?  ก็คือ ความเป็นมืออาชีพ ไงล่ะ ที่แตกต่างกัน  

นักกีฬาอาชีพต้องเอาชนะให้ได้ในการแข่งขัน  จึงจะได้รับผลตอบแทนกลับมา   ไม่ใช่แค่เพียงโค้ชสั่งให้คุณไปทำอะไรเท่านั้นก็พอแล้ว?
แต่หลังจากฝึกซ้อมแล้วนักกีฬายังต้องไปฝึกซ้อมด้วยตัวเองต่ออีก  เพราะไม่รู้ว่าเมื่อไรตัวเองจะถูกยกเลิกสัญญา

ฉะนั้น เพื่อชัยชนะ เพื่อความสำเร็จ  วิธีที่ดีที่สุดก็คือต้องมุ่งมั่นพยายามอย่างถึงที่สุด  ไม่ใช่เพียงแต่ตัวนักกีฬา  โค้ชก็เช่นกัน

หลังจากได้เรียนรู้และสัมผัสถึงความเป็นนักกีฬาอาชีพ  ปี 2000  มานาเบะ ก็เดินทางกลับญี่ปุ่น  ไปเล่นวอลเล่ย์ให้กับทีม Asahi และ Panasonnic   และขณะที่เล่นวอลเล่ย์อยู่นั้น  ปี 2004  มานาเบะก็ไปเรียนต่อที่ Osaka University of Health and Sport sciences     โดยเรียนด้านการโค้ช  จิตวิทยา และชีวกลศาสตร์ (Biomechanics) เพื่อเป้าหมายสู่การเป็นโค้ชในอนาคต