ประเมินสถานการณ์ : เส้นทางสู่ความหายนะ และความเป็นไปได้ (?) ของการเลี่ยง
1. โอกาสที่จะมีการตั้งรัฐบาลยิ่งลักษณ์ (เพื่อไทย) ที่สามารถบริหารประเทศได้อีก มีน้อยมาก พูดอีกอย่างคือ โอกาสที่จะมีการรัฐประหารล้มรัฐบาลมีสูงมาก ไม่ว่าจะในรูปแบบใด
รายละเอียดคือ
1.1 เป็นไปได้ที่จะมีการเลือกตั้งวันที่ 2 ก.พ. เพราะเหลือเพียง 2 สัปดาห์เท่านั้น แต่เห็นได้ชัดว่า ไม่มีพรรคการเมืองไหนเชื่อว่า การเลือกตั้ง ถ้ามี จะมีความหมายอะไรมาก เพราะแทบไม่มีการหาเสียงเลย
1.2 แต่เลือกตั้ง 2 ก.พ.แล้ว ก็ยังต้องมีเลือกตั้งอย่างน้อยอีก 1 ครั้ง เพื่อให้ครบองค์ประชุมสภา หมายความว่า ยังไง ก็ยังเปิดสภาไม่ได้ในเดือนกุมภา อย่างเร็ว ก็เดือนเมษายน ที่จะมีการเปิดสภา ถ้าสามารถจัดเลือกตั้งเสริมให้ครบได้
1.3 แต่ต่อให้เปิดสภาได้ ตั้งรัฐบาลเพื่อไทยได้ ก็ยากจะบริหารประเทศได้จริงๆ การไม่มีพรรคฝ่ายค้านอย่าง ปชป จะทำให้สภา ขาดความชอบธรรม เพราะไม่มีพรรคใดที่มีขนาดและมีเสียงสนับสนุนมากพอแบบ ปชป ที่จะทำหน้าที่พรรคฝ่ายค้านได้อย่างมีประสิทธิภาพ
1.4 เมื่อถึงจุดนั้น จะมี แรงกดดันมหาศาล จากภาคธุรกิจ สื่อมวลชน ชนชั้นกลางในเมือง ให้รัฐบาลยิ่งลักษณ์ ยอมลงจากอำนาจ หรือ มิเช่นนั้น ทหาร หรือองค์กรอื่น ก็จะใช้สถานการณ์ที่รัฐบาลไม่สามารถบริหารประเทศ เป็นข้ออ้างในการยึดอำนาจ ในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง (ประมาณว่า "ประเทศชาติ ไม่สามารถเดินหน้าไปได้ ไม่มีรัฐบาลบริหารประเทศมาครึ่งปีแล้ว" อะไรทำนองนั้น)
อันที่จริง ที่ประเมินมาใน 1.1 - 1.4 นี้ เป็นการประเมินในลักษณะมองในแง่ดีที่สุดแล้ว ความเป็นไปได้ที่จะเกิดการล้มรัฐบาล ตั้งแต่ในขั้นตอนก่อน 1.2 หรือกระทั่ง ตั้งแต่ก่อน 1.1 คือก่อนการเลือกตั้ง 2 ก.พ. ก็มีบ้างเหมือนกัน แต่โดยส่วนตัว ผมยังคิดว่า ไม่ว่า กปปส จะพยายามอย่างไร ไม่น่าจะถึงกับขัดขวางการเลือกตั้ง 2 ก.พ.ได้ และไม่ถึงกับสามารถสร้างสถานการณ์ในระดับที่จะถูกใช้เป็นข้ออ้างในการยึดอำนาจได้
2. ถ้าสถานกาณณ์พัฒนาไปในลักษณะที่กล่าวข้างต้นในข้อ 1 - จะเกิดการตอบโต้จากฝ่ายเสื้อแดงในเวลาไม่นานหลังจากนั้น
โอกาสที่จะเกิดการปะทะรุนแรง เลือดตกยางออกสูงมาก
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
การที่รัฐบาลยืนยันเดินหน้าเลือกตั้ง 2 ก.พ. แม้ว่า ผมเชื่อว่า ในวงการรัฐบาล ก็ประเมินไม่ต่างจากที่ผมเขียนมานี้ คือ ต่อให้จัดเลือกตั้งเสร็จ ก็คงจัดตั้งรัฐบาลบริหารประเทศไม่ได้ และอาจจะถูกยึดอำนาจในที่สุดอยู่นั่นเอง
มองในแง่กฎกติกาตามรัฐธรรมนูญ ก็นับวา ดี คือยืนหยัดทำตามกติกาให้ถึงที่สุด (ประมาณว่า "ปล่อยให้ฝ่ายที่จะล้ม มาล้มเอง รัฐบาลไม่ยอมออกนอกกติกาก่อน" - เพื่อนบางคน พูดในลักษณะที่ว่า เพื่อเป็น "แบบฉบับ" ของการทำอะไรที่ถูกต้องไว้)
อย่างไรก็ตาม วันก่อนที่ผมเสนอว่า เราควรจะคิด หา "ทางเลือก" อื่นหรือไม่ ถ้าประเมินว่า ผลในที่สุด จะตามมาแบบในข้อ 2 คือ จะลงเอยที่มีการยึดอำนาจ และการตอบโต้ของเสื้อแดง ที่มีโอกาสสูงที่จะเกิดการปะทะสูญเสียในแง่ชีวิตอีก ไม่ต้องพูดถึง การที่ระบบจะถูกล้มในที่สุดอยู่นั่นเอง - ซึ่ง "ทางเลือก" ที่ว่านั้น อาจจะรวมถึงต้องพิจารณา เลื่อนการเลือกตั้ง 2 ก.พ. ออกไป (ผมตระหนักดีในแง่เทคนิคทางกฎหมายของการเลื่อนว่า มีปัญหาอยู่ - แต่ผมไม่คิดว่า เป็นอะไรที่ถึงกับทำไม่ได้เลยโดยสิ้นเชิง พูดกันจริงๆ ผมไม่คิดว่า มีปัญหาข้อกฎหมายใด โดยเฉพาะในแง่การกำหนดวันเลือกตั้ง (ซึ่งมีลักษณะเป็นปัญหา "ในเชิงเทคนิค" ไมใช่ในเชิงเรื่องระบบเลือกตั้งเอง) ที่ไม่มีทางออกให้เราได้เลย โดยเฉพาะในสถานการณ์ที่มีความเสี่ยงของการสูญเสียมหาศาลเกิดขึ้นได้
แต่ทางออก ที่เป็น "ทางเลือก" ที่จะเลี่ยงความหายนะตามที่วิเคราะห์มา ที่วันก่อนผมลองเสนอ เกี่ยวพันถึงการ "เจรจา" กับ ปชป และ กปปส ซึ่งผมก็ยอมรับว่า ในขณะนี้ ฝ่าย ปชป-กปปส คงรู้ตัวดีเช่นกันว่า เป็นฝ่ายได้เปรียบ และคงประเมินไม่ต่างจากที่ผมเขียนมาในข้อ 1 ว่า ในที่สุด การตั้งรัฐบาลเพื่อไทยที่จะบริหารประเทศปกติได้อีก คงจะไม่สามารถเกิดขึ้นได้ ดังนั้น พวกเขาก็ไม่มีแรงจูงใจให้ต้องเข้าสู่การเจรจา
อย่างไรก็ตาม โดยส่วนตัว ผมยังคิดว่า ความเป็นไปได้สูงของการเดินไปสู่ความหายนะและความสูญเสียในแง่ชีวิต (ที่อาจจะหนักยิ่งกว่าปี 2553) เป็นอะไรที่เราทุกคน (แม้แต่ฝ่ายที่ต่อต้านรัฐบาลขณะนี้ อย่าว่าแต่ฝ่ายที่ประกาศ "ปกป้องประชาธิปไตย") ควรคิดให้หนัก ว่าควรหาทางพยายามหรือไม่
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ล่าสุด เกษียร ที่ออกมา "แขวะ" ข้อเสนอของผม (ถ้าพูดกันตรงๆ เรียกว่าเป็นการ "แขวะ" อย่างค่อนข้างจะทุเรศ) และ สปป ที่เกษียร "สังกัด" ได้ออกมาเสนอเช่นกัน หลังจากมีการตายเพิ่มขึ้น เรียกร้องให้ ทุกฝ่าย "เจรจา" หาข้อยุติ .. โดยบอกว่า ต้องเจรจาภายใต้หลักการต่างๆ เช่น ไม่เอาความรุนแรง เคารพสิทธิตามรัฐธรรมนูญ ฯลฯ ซึ่งผมก็ว่า โอเค ปัญหาคือ ไม่มีการเจรจาใดในโลก ที่คู่เจรจาอยู่ในฐานะที่ไม่ห่างกันมากในแง่อำนาจต่อรอง จะประสบความสำเร็จได้ ถ้าแต่ละฝ่าย ไม่พร้อมจะ "ยอม" (make concession) บางอย่าง .. ที่ สปป เสนอว่า ต้องเจรจาภายในหลักการดังกล่าว เป็นอะไรที่เป็นนามธรรม เสียจนไม่มีประโยชน์ในแง่จะทำให้เกิดการเจรจาได้จริงๆ (เอาง่ายๆ ถ้าการ "เคารพสิทธิตามรัฐธรรมนูญ" หมายถึงว่า สปป เห็นว่า อย่างไรเสีย ฝ่ายรัฐบาลก็ต้องไม่เลื่อนวันเลือกตั้ง - ถ้าเอาอันนี้เป็น "หลักการ" ที่ "ต่อรอง" ไม่ได้ ก็ไม่ต้องเสนอ "เจรจา" ให้เสียเวลาแล้ว เพราะไม่มีทางแม้แต่จะเกิดขึ้น ถ้าไม่พร้อมจะเอาประเด็นนี้ มาเป็นข้อต่อรองด้วย
ในความเห็นของผม "ปม" สำคัญที่สุดของการเลี่ยงทิศทางไปสู่ความหายนะ คือ การที่ ปชป หันมาร่วมเลือกตั้งอีก .. ซึ่งแน่นอน เป็นไปได้ยากในขณะนี้ เพราะฝ่าย ปชป รู้ตัวว่าถือไพ่เหนือกว่า .. แต่มองในส่วนของรัฐบาล ถ้า สปป หรือฝ่ายรัฐบาลเอง ซีเรียส เรื่องข้อเสนอ "เจรจา" จริงๆ ก็ควรหยุดพูดว่า เรื่อง 2 ก.พ. เป็นอะไรที่เจรจาไม่ได้ (non-negotiable) เพราะเท่ากับ ไม่คิดจะเจรจาจริงๆนั่นเอง
Credit: Facebook สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล
การเลือกตั้งในวันที่ 2 กพ นี้ควรเลื่อนออกไป? มาดูมุมมองของอาจารย์ สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล กันครับ
ประเมินสถานการณ์ : เส้นทางสู่ความหายนะ และความเป็นไปได้ (?) ของการเลี่ยง
1. โอกาสที่จะมีการตั้งรัฐบาลยิ่งลักษณ์ (เพื่อไทย) ที่สามารถบริหารประเทศได้อีก มีน้อยมาก พูดอีกอย่างคือ โอกาสที่จะมีการรัฐประหารล้มรัฐบาลมีสูงมาก ไม่ว่าจะในรูปแบบใด
รายละเอียดคือ
1.1 เป็นไปได้ที่จะมีการเลือกตั้งวันที่ 2 ก.พ. เพราะเหลือเพียง 2 สัปดาห์เท่านั้น แต่เห็นได้ชัดว่า ไม่มีพรรคการเมืองไหนเชื่อว่า การเลือกตั้ง ถ้ามี จะมีความหมายอะไรมาก เพราะแทบไม่มีการหาเสียงเลย
1.2 แต่เลือกตั้ง 2 ก.พ.แล้ว ก็ยังต้องมีเลือกตั้งอย่างน้อยอีก 1 ครั้ง เพื่อให้ครบองค์ประชุมสภา หมายความว่า ยังไง ก็ยังเปิดสภาไม่ได้ในเดือนกุมภา อย่างเร็ว ก็เดือนเมษายน ที่จะมีการเปิดสภา ถ้าสามารถจัดเลือกตั้งเสริมให้ครบได้
1.3 แต่ต่อให้เปิดสภาได้ ตั้งรัฐบาลเพื่อไทยได้ ก็ยากจะบริหารประเทศได้จริงๆ การไม่มีพรรคฝ่ายค้านอย่าง ปชป จะทำให้สภา ขาดความชอบธรรม เพราะไม่มีพรรคใดที่มีขนาดและมีเสียงสนับสนุนมากพอแบบ ปชป ที่จะทำหน้าที่พรรคฝ่ายค้านได้อย่างมีประสิทธิภาพ
1.4 เมื่อถึงจุดนั้น จะมี แรงกดดันมหาศาล จากภาคธุรกิจ สื่อมวลชน ชนชั้นกลางในเมือง ให้รัฐบาลยิ่งลักษณ์ ยอมลงจากอำนาจ หรือ มิเช่นนั้น ทหาร หรือองค์กรอื่น ก็จะใช้สถานการณ์ที่รัฐบาลไม่สามารถบริหารประเทศ เป็นข้ออ้างในการยึดอำนาจ ในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง (ประมาณว่า "ประเทศชาติ ไม่สามารถเดินหน้าไปได้ ไม่มีรัฐบาลบริหารประเทศมาครึ่งปีแล้ว" อะไรทำนองนั้น)
อันที่จริง ที่ประเมินมาใน 1.1 - 1.4 นี้ เป็นการประเมินในลักษณะมองในแง่ดีที่สุดแล้ว ความเป็นไปได้ที่จะเกิดการล้มรัฐบาล ตั้งแต่ในขั้นตอนก่อน 1.2 หรือกระทั่ง ตั้งแต่ก่อน 1.1 คือก่อนการเลือกตั้ง 2 ก.พ. ก็มีบ้างเหมือนกัน แต่โดยส่วนตัว ผมยังคิดว่า ไม่ว่า กปปส จะพยายามอย่างไร ไม่น่าจะถึงกับขัดขวางการเลือกตั้ง 2 ก.พ.ได้ และไม่ถึงกับสามารถสร้างสถานการณ์ในระดับที่จะถูกใช้เป็นข้ออ้างในการยึดอำนาจได้
2. ถ้าสถานกาณณ์พัฒนาไปในลักษณะที่กล่าวข้างต้นในข้อ 1 - จะเกิดการตอบโต้จากฝ่ายเสื้อแดงในเวลาไม่นานหลังจากนั้น
โอกาสที่จะเกิดการปะทะรุนแรง เลือดตกยางออกสูงมาก
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
การที่รัฐบาลยืนยันเดินหน้าเลือกตั้ง 2 ก.พ. แม้ว่า ผมเชื่อว่า ในวงการรัฐบาล ก็ประเมินไม่ต่างจากที่ผมเขียนมานี้ คือ ต่อให้จัดเลือกตั้งเสร็จ ก็คงจัดตั้งรัฐบาลบริหารประเทศไม่ได้ และอาจจะถูกยึดอำนาจในที่สุดอยู่นั่นเอง
มองในแง่กฎกติกาตามรัฐธรรมนูญ ก็นับวา ดี คือยืนหยัดทำตามกติกาให้ถึงที่สุด (ประมาณว่า "ปล่อยให้ฝ่ายที่จะล้ม มาล้มเอง รัฐบาลไม่ยอมออกนอกกติกาก่อน" - เพื่อนบางคน พูดในลักษณะที่ว่า เพื่อเป็น "แบบฉบับ" ของการทำอะไรที่ถูกต้องไว้)
อย่างไรก็ตาม วันก่อนที่ผมเสนอว่า เราควรจะคิด หา "ทางเลือก" อื่นหรือไม่ ถ้าประเมินว่า ผลในที่สุด จะตามมาแบบในข้อ 2 คือ จะลงเอยที่มีการยึดอำนาจ และการตอบโต้ของเสื้อแดง ที่มีโอกาสสูงที่จะเกิดการปะทะสูญเสียในแง่ชีวิตอีก ไม่ต้องพูดถึง การที่ระบบจะถูกล้มในที่สุดอยู่นั่นเอง - ซึ่ง "ทางเลือก" ที่ว่านั้น อาจจะรวมถึงต้องพิจารณา เลื่อนการเลือกตั้ง 2 ก.พ. ออกไป (ผมตระหนักดีในแง่เทคนิคทางกฎหมายของการเลื่อนว่า มีปัญหาอยู่ - แต่ผมไม่คิดว่า เป็นอะไรที่ถึงกับทำไม่ได้เลยโดยสิ้นเชิง พูดกันจริงๆ ผมไม่คิดว่า มีปัญหาข้อกฎหมายใด โดยเฉพาะในแง่การกำหนดวันเลือกตั้ง (ซึ่งมีลักษณะเป็นปัญหา "ในเชิงเทคนิค" ไมใช่ในเชิงเรื่องระบบเลือกตั้งเอง) ที่ไม่มีทางออกให้เราได้เลย โดยเฉพาะในสถานการณ์ที่มีความเสี่ยงของการสูญเสียมหาศาลเกิดขึ้นได้
แต่ทางออก ที่เป็น "ทางเลือก" ที่จะเลี่ยงความหายนะตามที่วิเคราะห์มา ที่วันก่อนผมลองเสนอ เกี่ยวพันถึงการ "เจรจา" กับ ปชป และ กปปส ซึ่งผมก็ยอมรับว่า ในขณะนี้ ฝ่าย ปชป-กปปส คงรู้ตัวดีเช่นกันว่า เป็นฝ่ายได้เปรียบ และคงประเมินไม่ต่างจากที่ผมเขียนมาในข้อ 1 ว่า ในที่สุด การตั้งรัฐบาลเพื่อไทยที่จะบริหารประเทศปกติได้อีก คงจะไม่สามารถเกิดขึ้นได้ ดังนั้น พวกเขาก็ไม่มีแรงจูงใจให้ต้องเข้าสู่การเจรจา
อย่างไรก็ตาม โดยส่วนตัว ผมยังคิดว่า ความเป็นไปได้สูงของการเดินไปสู่ความหายนะและความสูญเสียในแง่ชีวิต (ที่อาจจะหนักยิ่งกว่าปี 2553) เป็นอะไรที่เราทุกคน (แม้แต่ฝ่ายที่ต่อต้านรัฐบาลขณะนี้ อย่าว่าแต่ฝ่ายที่ประกาศ "ปกป้องประชาธิปไตย") ควรคิดให้หนัก ว่าควรหาทางพยายามหรือไม่
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ล่าสุด เกษียร ที่ออกมา "แขวะ" ข้อเสนอของผม (ถ้าพูดกันตรงๆ เรียกว่าเป็นการ "แขวะ" อย่างค่อนข้างจะทุเรศ) และ สปป ที่เกษียร "สังกัด" ได้ออกมาเสนอเช่นกัน หลังจากมีการตายเพิ่มขึ้น เรียกร้องให้ ทุกฝ่าย "เจรจา" หาข้อยุติ .. โดยบอกว่า ต้องเจรจาภายใต้หลักการต่างๆ เช่น ไม่เอาความรุนแรง เคารพสิทธิตามรัฐธรรมนูญ ฯลฯ ซึ่งผมก็ว่า โอเค ปัญหาคือ ไม่มีการเจรจาใดในโลก ที่คู่เจรจาอยู่ในฐานะที่ไม่ห่างกันมากในแง่อำนาจต่อรอง จะประสบความสำเร็จได้ ถ้าแต่ละฝ่าย ไม่พร้อมจะ "ยอม" (make concession) บางอย่าง .. ที่ สปป เสนอว่า ต้องเจรจาภายในหลักการดังกล่าว เป็นอะไรที่เป็นนามธรรม เสียจนไม่มีประโยชน์ในแง่จะทำให้เกิดการเจรจาได้จริงๆ (เอาง่ายๆ ถ้าการ "เคารพสิทธิตามรัฐธรรมนูญ" หมายถึงว่า สปป เห็นว่า อย่างไรเสีย ฝ่ายรัฐบาลก็ต้องไม่เลื่อนวันเลือกตั้ง - ถ้าเอาอันนี้เป็น "หลักการ" ที่ "ต่อรอง" ไม่ได้ ก็ไม่ต้องเสนอ "เจรจา" ให้เสียเวลาแล้ว เพราะไม่มีทางแม้แต่จะเกิดขึ้น ถ้าไม่พร้อมจะเอาประเด็นนี้ มาเป็นข้อต่อรองด้วย
ในความเห็นของผม "ปม" สำคัญที่สุดของการเลี่ยงทิศทางไปสู่ความหายนะ คือ การที่ ปชป หันมาร่วมเลือกตั้งอีก .. ซึ่งแน่นอน เป็นไปได้ยากในขณะนี้ เพราะฝ่าย ปชป รู้ตัวว่าถือไพ่เหนือกว่า .. แต่มองในส่วนของรัฐบาล ถ้า สปป หรือฝ่ายรัฐบาลเอง ซีเรียส เรื่องข้อเสนอ "เจรจา" จริงๆ ก็ควรหยุดพูดว่า เรื่อง 2 ก.พ. เป็นอะไรที่เจรจาไม่ได้ (non-negotiable) เพราะเท่ากับ ไม่คิดจะเจรจาจริงๆนั่นเอง
Credit: Facebook สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล