ภิกษุ ท.! ที่สุดในเบื้องต้นของภวตัณหา ย่อมไม่ปรากฏ; ก่อน
แต่นี้ ภวตัณหามิได้มี; แต่ว่าภวตัณหาเพิ่งมีต่อภายหลัง. ภิกษุ ท.!
คำกล่าวอย่างนี้แหละเป็นคำที่ใคร ๆ ควรกล่าว และควรกล่าวด้วยว่า
"ภวตัณหาย่อมปรากฏ เพราะมีสิ่งนี้สิ่งนี้เป็นปัจจัย" ดังนี้.
(เพราะมีอวิชชาเป็นปัจจัย จึงปรากฏขึ้นแห่งภวตัณหา...;)
ภิก ษุ ท .! เรากล่าวว่า ถึงแม้ ภวตัณหานั้น ก็เป็นธรรมชาติมี
อาหาร หาใช่เป็นธรรมชาติที่ไม่มีอาหารไม่. ก็อะไรเล่า เป็นอาหารของ
ภวตัณหา? คำตอบพึงมีว่า "อวิชชา เป็นอาหารของภวตัณหา" ดังนี้นี้.
ภิกษุ ท.! ที่สุดในเบื้องต้นของอวิชชา ย่อมไม่ปรากฏ; ก่อน
แต่นี้ อวิชชามิได้มี; แต่ว่าอวิชชาเพิ่งมี ต่อภายหลัง. ภิ กษุ ท.!
คำกล่าวอย่างนี้แหละ เป็นคำที่ใคร ๆ ควรกล่าว และควรกล่าวด้วยว่า "อวิชชา
ย่อมปรากฏเพราะมีสิ่งนี้สิ่งนี้เป็นปัจจัย" ดังนี้.
(เพราะมีนิวรณ์ทั้งหลาย ๕ ประการเป็นปัจจัย จึงปรากฏขึ้นแห่งอวิชชา... ;)
ภิกษุ ท.! เรากล่าวว่า ถึงแม้อวิชชา ก็เป็นธรรมชาติมีอาหาร
หาใช่เป็นธรรมชาติที่ไม่มีอาหารไม่. ก็อะไรเล่า เป็นอาหารของอวิชชา?
คำตอบพึงมีว่า "นิวรณ์ทั้งหลาย ๕ ประการ เป็นอาหารของอวิชชา" ดังนี้นี้.
ภิ กษุ ท.! เรากล่าวว่า ถึงแม้นิวรณ์ ทั้งหลาย ๕ ประการ ก็เป็น
ธรรมชาติมีอาหาร หาใช่เป็นธรรมชาติที่ไม่มีอาหารไม่. ก็อะไรเล่า เป็น
อาหารของนิวรณ์ทั้งหลาย ๕ ประการ? คำตอบพึงมีว่า "ทุจริตทั้งหลาย ๓
ประการ" ดังนี้นี้
....ฯลฯ.... ....ฯลฯ....
การไม่สำรวมอินทรีย์บริบูรณ์แล้ว ย่อมทำทุจริต ๓ ประการให้บริบูรณ์;
ทุจริต ๓ ประการบริบูรณ์แล้ว ย่อมทำนิวรณ์ ๕ ประการให้บริบูรณ์;
นิวรณ์ ๕ ประการบริบูรณ์แล้ว ย่อมทำอวิชชาให้บริบูรณ์;
อวิชชาบริบูรณ์แล้ว ย่อมทำภวตัณหาให้บริบูรณ์..
(ความอยากมีอยากเป็นอย่างใดอย่างหนึ่ง
ยินดีพอใจว่าตัวเองหรือคนอื่นตายแล้วต้องเกิดอีกแน่)
ภิ กษุ ท.! อาหารแห่งภวตัณหานี้ ย่อมมี ได้ด้วยอาการอย่างนี้
และบริบูรณ์แล้วด้วยอาการอย่างนี้.
- ทสก.อํ.๒๔/๑๒๔/๖๒.
- ทสก. อํ. ๒๔/๑๒๐/๖๑.
อะไรเป็นปัจจัยแห่งภวตัณหา...
แต่นี้ ภวตัณหามิได้มี; แต่ว่าภวตัณหาเพิ่งมีต่อภายหลัง. ภิกษุ ท.!
คำกล่าวอย่างนี้แหละเป็นคำที่ใคร ๆ ควรกล่าว และควรกล่าวด้วยว่า
"ภวตัณหาย่อมปรากฏ เพราะมีสิ่งนี้สิ่งนี้เป็นปัจจัย" ดังนี้.
(เพราะมีอวิชชาเป็นปัจจัย จึงปรากฏขึ้นแห่งภวตัณหา...;)
ภิก ษุ ท .! เรากล่าวว่า ถึงแม้ ภวตัณหานั้น ก็เป็นธรรมชาติมี
อาหาร หาใช่เป็นธรรมชาติที่ไม่มีอาหารไม่. ก็อะไรเล่า เป็นอาหารของ
ภวตัณหา? คำตอบพึงมีว่า "อวิชชา เป็นอาหารของภวตัณหา" ดังนี้นี้.
ภิกษุ ท.! ที่สุดในเบื้องต้นของอวิชชา ย่อมไม่ปรากฏ; ก่อน
แต่นี้ อวิชชามิได้มี; แต่ว่าอวิชชาเพิ่งมี ต่อภายหลัง. ภิ กษุ ท.!
คำกล่าวอย่างนี้แหละ เป็นคำที่ใคร ๆ ควรกล่าว และควรกล่าวด้วยว่า "อวิชชา
ย่อมปรากฏเพราะมีสิ่งนี้สิ่งนี้เป็นปัจจัย" ดังนี้.
(เพราะมีนิวรณ์ทั้งหลาย ๕ ประการเป็นปัจจัย จึงปรากฏขึ้นแห่งอวิชชา... ;)
ภิกษุ ท.! เรากล่าวว่า ถึงแม้อวิชชา ก็เป็นธรรมชาติมีอาหาร
หาใช่เป็นธรรมชาติที่ไม่มีอาหารไม่. ก็อะไรเล่า เป็นอาหารของอวิชชา?
คำตอบพึงมีว่า "นิวรณ์ทั้งหลาย ๕ ประการ เป็นอาหารของอวิชชา" ดังนี้นี้.
ภิ กษุ ท.! เรากล่าวว่า ถึงแม้นิวรณ์ ทั้งหลาย ๕ ประการ ก็เป็น
ธรรมชาติมีอาหาร หาใช่เป็นธรรมชาติที่ไม่มีอาหารไม่. ก็อะไรเล่า เป็น
อาหารของนิวรณ์ทั้งหลาย ๕ ประการ? คำตอบพึงมีว่า "ทุจริตทั้งหลาย ๓
ประการ" ดังนี้นี้
....ฯลฯ.... ....ฯลฯ....
การไม่สำรวมอินทรีย์บริบูรณ์แล้ว ย่อมทำทุจริต ๓ ประการให้บริบูรณ์;
ทุจริต ๓ ประการบริบูรณ์แล้ว ย่อมทำนิวรณ์ ๕ ประการให้บริบูรณ์;
นิวรณ์ ๕ ประการบริบูรณ์แล้ว ย่อมทำอวิชชาให้บริบูรณ์;
อวิชชาบริบูรณ์แล้ว ย่อมทำภวตัณหาให้บริบูรณ์..
(ความอยากมีอยากเป็นอย่างใดอย่างหนึ่ง
ยินดีพอใจว่าตัวเองหรือคนอื่นตายแล้วต้องเกิดอีกแน่)
ภิ กษุ ท.! อาหารแห่งภวตัณหานี้ ย่อมมี ได้ด้วยอาการอย่างนี้
และบริบูรณ์แล้วด้วยอาการอย่างนี้.
- ทสก.อํ.๒๔/๑๒๔/๖๒.
- ทสก. อํ. ๒๔/๑๒๐/๖๑.