ในการแข่งขันยิงธนูระดับสากลนั้น มีธนูแข่งขันอยู่สองประเภท นั่นคือ ธนู recurve และ ธนู compound ซึ่งธนูทั้งสองประเภทนี้ มองเผินๆแล้วเหมือนจะคล้ายๆกัน แต่จริงๆแล้วมีรายละเอียดที่แตกต่างกันเยอะพอสมควร เดี๋ยวเราจะมาดูกันว่าธนูทั้งสองประเภทนี้เหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไรนะครับ
เริ่มที่ธนู recurve ก่อน ตามรูปข้างล่าง (photo from www.archery.org)
ธนู recurve โดยหลักๆเลยก็คือธนูแบบโบราณดั้งเดิม มีรูปร่างที่ยาว โค้ง เพรียว สวยงาม แต่ใช้เทคโนโลยีและวัสดุสมัยใหม่ในการผลิต ทำให้มีความคงทน ความสบายในการน้าวสายที่มากขึ้น ให้สปีดลูกธนูที่สูงขึ้น ลดความหยาบกระด้างและแรงสั่นสะเทือนเวลาปล่อยลูกธนูลง นอกจากนี้ยังมีการติดอุปกรณ์เสริมต่างๆ เช่นศูนย์เล็ง และ ชุดถ่วงน้ำหนัก (stabilizer) ส่งผลให้มีความแม่นยำและเสถียรดีกว่าธนูโบราณ แต่ก็ยังคงรักษาซึ่งความรู้สึกและคลาสสิคของการยิงธนูแบบดั้งเดิมไว้ นั่นก็คือการปล่อยสายธนูโดยนิ้วมือ (ไม่ใช่เรื่องง่ายๆนะเธอ) และ คนยิงต้องสามารถรับแรงดึง (draw weight) ทั้งหมดของคันธนูได้ในระหว่างน้าวสาย เล็ง จนถึงตอนปล่อยสาย
ต่อไป ธนู compound (photo from www.archery.org)
ธนู compound ได้รับการพัฒนาต่อยอดจากธนู recurve เพื่อนำไปใช้ล่าสัตว์ ทำให้ต้องลดขนาดของธนูให้สั้นลงเพื่อความสะดวกในการนำเข้าป่า และมีการติดตั้งรอกทดกำลังบนปีกธนู (limbs) ทั้งปีกบนและปีกล่างซึ่งจะทำหน้าที่ลดแรงน้าวสายธนูไปได้มากกว่าครึ่งเมื่อดึงสายธนูจนสุด ส่งผลให้นักยิงธนูสามารถเล็งได้นิ่งขึ้นและสบายขึ้น และสามารถยิงธนูที่มีน้ำหนักดึงสายได้มากขึ้น ทำให้ยิงธนูได้แรงขึ้นและแม่นยำมากกว่าธนู recurve
ในการแข่งขันนั้น ธนู recurve และ compound นั้นเป็นการแข่งขันกันคนละประเภท นั่นก็คือจะแยกการแข่งกันชัดเจน ธนู recurve ก็แข่งกับ recurve ส่วนธนู compound ก็แข่งกับ compound
ทีนี้ เราจะมาดูข้อแตกต่างหลักๆ ระหว่างธนูสองชนิดนี้เป็นข้อๆกัน
- ธนู recurve มีความยาวโค้งเพรียว ส่วนธนู compound นั้นมีขนาดที่สั้นกระทัดรัด
- ธนู recurve ยิ่งน้าวสายไกลเท่าไร ยิ่งหนักขึ้นเท่านั้น ส่วนธนู compound จะหนักแค่ช่วงตรงกลางที่น้าวสาย เมื่อดึงสุดแล้ว รอกทดกำลังจะรับน้ำหนักน้าวสายไปแทน
- ธนู recurve ใช้นิ้วมือในการน้าวสาย และปล่อยสาย (การปล่อยสายด้วยนิ้วมือที่ถูกต้องและสวยงามเป็นสิ่งที่ฝึกยากมาก) ในขณะที่ธนู compound จะใช้ release aid หรือที่ช่วยปล่อยสายธนู มีลักษณะคล้ายสนับมือ ที่มีตะขอเล็กๆยื่นออกมาไว้เกี่ยวสายธนู และไก ไว้ให้กดยิง
- ศูนย์เล็งของ ธนู recurve เป็นแค่ก้านเล็งธรรมดา ส่วนศูนย์เล็งของธนู compound จะมีตัวขยาย (scope) และศูนย์หลัง (peep) ติดมาให้ด้วย
- โดยภาพรวมแล้ว ประเทศในเอเซีย เก่งธนู recurve ส่วนประเทศทางแถบยุโรปและอเมริกาเก่งธนู compound
- การแข่งขันยิงธนูระดับโลกทุกรายการ จะจัดการแข่งธนูทั้ง recurve และ compound ควบคู่กันไปเสมอ ยกเว้นการแข่งโอลิมปิค ที่จะมีแค่การแข่งยิงธนู recurve แต่ไม่มีธนู compound
ธนูทั้งสองประเภทนี้ ต่างก็มี เสน่ห์และความสนุก ความท้าทาย ในการฝึกซ้อมที่แตกต่างกัน และยังมีรายละเอียดในการฝึกซ้อมที่แตกต่างกัน ซึ่งนักยิงธนูส่วนใหญ่ ถ้ายิงธนูแบบใด ก็จะต้องซ้อมและแข่งขันธนูแบบนั้นไปเรื่อยๆ ไม่สามารถที่จะสลับไปๆมาๆ ได้ ซึ่งจะเลือกยิงธนูประเภทใด ก็ขึ้นอยู่กับความชอบส่วนบุคคล และไลฟ์สไตล์ของแต่ละคนด้วยครับ
Arrow Diary #2 "ธนู recurve และ ธนู compound เหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร"
เริ่มที่ธนู recurve ก่อน ตามรูปข้างล่าง (photo from www.archery.org)
ธนู recurve โดยหลักๆเลยก็คือธนูแบบโบราณดั้งเดิม มีรูปร่างที่ยาว โค้ง เพรียว สวยงาม แต่ใช้เทคโนโลยีและวัสดุสมัยใหม่ในการผลิต ทำให้มีความคงทน ความสบายในการน้าวสายที่มากขึ้น ให้สปีดลูกธนูที่สูงขึ้น ลดความหยาบกระด้างและแรงสั่นสะเทือนเวลาปล่อยลูกธนูลง นอกจากนี้ยังมีการติดอุปกรณ์เสริมต่างๆ เช่นศูนย์เล็ง และ ชุดถ่วงน้ำหนัก (stabilizer) ส่งผลให้มีความแม่นยำและเสถียรดีกว่าธนูโบราณ แต่ก็ยังคงรักษาซึ่งความรู้สึกและคลาสสิคของการยิงธนูแบบดั้งเดิมไว้ นั่นก็คือการปล่อยสายธนูโดยนิ้วมือ (ไม่ใช่เรื่องง่ายๆนะเธอ) และ คนยิงต้องสามารถรับแรงดึง (draw weight) ทั้งหมดของคันธนูได้ในระหว่างน้าวสาย เล็ง จนถึงตอนปล่อยสาย
ต่อไป ธนู compound (photo from www.archery.org)
ธนู compound ได้รับการพัฒนาต่อยอดจากธนู recurve เพื่อนำไปใช้ล่าสัตว์ ทำให้ต้องลดขนาดของธนูให้สั้นลงเพื่อความสะดวกในการนำเข้าป่า และมีการติดตั้งรอกทดกำลังบนปีกธนู (limbs) ทั้งปีกบนและปีกล่างซึ่งจะทำหน้าที่ลดแรงน้าวสายธนูไปได้มากกว่าครึ่งเมื่อดึงสายธนูจนสุด ส่งผลให้นักยิงธนูสามารถเล็งได้นิ่งขึ้นและสบายขึ้น และสามารถยิงธนูที่มีน้ำหนักดึงสายได้มากขึ้น ทำให้ยิงธนูได้แรงขึ้นและแม่นยำมากกว่าธนู recurve
ในการแข่งขันนั้น ธนู recurve และ compound นั้นเป็นการแข่งขันกันคนละประเภท นั่นก็คือจะแยกการแข่งกันชัดเจน ธนู recurve ก็แข่งกับ recurve ส่วนธนู compound ก็แข่งกับ compound
ทีนี้ เราจะมาดูข้อแตกต่างหลักๆ ระหว่างธนูสองชนิดนี้เป็นข้อๆกัน
- ธนู recurve มีความยาวโค้งเพรียว ส่วนธนู compound นั้นมีขนาดที่สั้นกระทัดรัด
- ธนู recurve ยิ่งน้าวสายไกลเท่าไร ยิ่งหนักขึ้นเท่านั้น ส่วนธนู compound จะหนักแค่ช่วงตรงกลางที่น้าวสาย เมื่อดึงสุดแล้ว รอกทดกำลังจะรับน้ำหนักน้าวสายไปแทน
- ธนู recurve ใช้นิ้วมือในการน้าวสาย และปล่อยสาย (การปล่อยสายด้วยนิ้วมือที่ถูกต้องและสวยงามเป็นสิ่งที่ฝึกยากมาก) ในขณะที่ธนู compound จะใช้ release aid หรือที่ช่วยปล่อยสายธนู มีลักษณะคล้ายสนับมือ ที่มีตะขอเล็กๆยื่นออกมาไว้เกี่ยวสายธนู และไก ไว้ให้กดยิง
- ศูนย์เล็งของ ธนู recurve เป็นแค่ก้านเล็งธรรมดา ส่วนศูนย์เล็งของธนู compound จะมีตัวขยาย (scope) และศูนย์หลัง (peep) ติดมาให้ด้วย
- โดยภาพรวมแล้ว ประเทศในเอเซีย เก่งธนู recurve ส่วนประเทศทางแถบยุโรปและอเมริกาเก่งธนู compound
- การแข่งขันยิงธนูระดับโลกทุกรายการ จะจัดการแข่งธนูทั้ง recurve และ compound ควบคู่กันไปเสมอ ยกเว้นการแข่งโอลิมปิค ที่จะมีแค่การแข่งยิงธนู recurve แต่ไม่มีธนู compound
ธนูทั้งสองประเภทนี้ ต่างก็มี เสน่ห์และความสนุก ความท้าทาย ในการฝึกซ้อมที่แตกต่างกัน และยังมีรายละเอียดในการฝึกซ้อมที่แตกต่างกัน ซึ่งนักยิงธนูส่วนใหญ่ ถ้ายิงธนูแบบใด ก็จะต้องซ้อมและแข่งขันธนูแบบนั้นไปเรื่อยๆ ไม่สามารถที่จะสลับไปๆมาๆ ได้ ซึ่งจะเลือกยิงธนูประเภทใด ก็ขึ้นอยู่กับความชอบส่วนบุคคล และไลฟ์สไตล์ของแต่ละคนด้วยครับ