ต้องเข้าใจก่อนว่าทั่วโลกมีการให้เงินสนับสนุนเกษตรกรเป็นจำนวนมาก เช่น ในยุโรปใช้เงิน 50-60 พันล้านยูโรต่อปี สหรัฐฯ กำหนดวงเงินช่วยเกษตรกร 20 พันล้านเหรียญสหรัฐฯ ญี่ปุ่นใช้เงิน 45-50 พันล้านเหรียญสหรัฐต่อปีแต่ละประเทศมีสาเหตุต่างกัน แต่ต้องการให้ภาคการเกษตรอยู่ได้ และสร้างความยั่งยืนด้านอาหารในประเทศ เช่น ญี่ปุ่น คนทำนามีน้อยลง การผลิตด้านการเกษตรลดลง กระทบต่อความเพียงพอด้านอาหาร และภาคการเกษตรเป็นคนส่วนใหญ่ของประเทศ
ในไทยการรับจำนำข้าวเป็นนโยบายการให้เงินสนับสนุนเกษตรกร ซึ่งเป็นคนส่วนใหญ่ของประเทศ แน่นอนเงินปีละ 2 แสนล้านบาท เป็นสิ่งที่ปกติ เมื่อเทียบกับประเทศหลายประเทศ เช่น ญี่ปุ่น แต่ต้องวิเคราะห์กันว่าจะมีแนวทางใดที่จะปรับปรุง ทำให้เกิดความยั่งยืนในระบบเกษตรกรรม
โดยในประโยชน์ที่ชัดของการจำนำข้าวคือ ภาระหนี้เกษตรกรลดลง ทำให้รัฐไม่ต้องมาแก้ปัญหาหนี้เกษตรกร การจำนำข้าวจะลดต้นทุนการแก้ไขหนี้เกษตรกร ซึ่งคาดว่าปีหนึ่งเป็นแสนล้านบาท นี่คือสิ่งที่ไม่มีคนพูดถึง ความวุ่นวายการปรับโครงสร้างหนี้ยังกระทบต่อความยั่งยืนภาคการเกษตร เพราะเกษตรกรต้องขายที่ดิน ทำให้ไม่มีที่ทำกิน การผลิตข้าวลดลงในแต่ละปี และกระทบต่อเศรษฐกิจจากการบริโภคที่ลดลง การลงทุนที่ลดลง การให้เกษตรกรมีเงินทำให้เศรษฐกิจเดินได้ดีขึ้น โดยเฉพาะความเจริญภาคชนบท
แต่ต้องยอมรับว่าการจำนำข้าวอย่างเดียว จะไม่ทำให้ภาคการเกษตรยั่งยืน ควรมีการปรับปรุงโครงการจำนำข้าวที่จะยั่งยืน การการพัฒนาในหลายมิติตามหลักเศรษฐศาสตร์และการตลาดดังนี้
1. การทำระบบ Monopoly of agriculture supply วันนี้ราคาสินค้าเกษตรทั่วโลกตกต่ำ สาเหตุมาจากคนผลิตมากรายคือเกษตรกร แต่คนซื้อน้อยราย ทำให้อำนาจการต่อรองราคาสินค้าเกษตรตกกับคนซื้อ เพราะสินค้าเกษตรทุกชนิดเป็นสินค้าจำเป็น ถ้าคนขายตั้งราคาเท่าไร คนซื้อก็ต้องซื้อ แต่พอคนขายมีหลายราย คนซื้อน้อยราย กลายว่าราคาถูกกำหนดจากคนซื้อแนวทางคือ ควรมีการรวมกลุ่มเป็นภาคเกษตรกรรายเดียว เช่น ตั้งบริษัทข้าวไทย สหกรณ์ไทย กำหนดเกษตรกรทุกรายขายข้าวให้บริษัท เพื่อกำหนดราคาข้าวที่เหมาะสม ต่อรองได้ แนวทางจำนำข้าว ถ้านำมาปรับใช้คือกำหนดตั้งบริษัทที่รับซื้อจากรัฐ และให้บริษัทนี้ทำการขายกระจายสินค้าในประเทศและทั่วโลกรายเดียว แนวทางนี้ดีที่สุดคือบริษัทที่รัฐร่วมทุนกับเอกชน โดยนำกำไรมาแบ่งกัน การร่วมทุนรัฐกับเอกชนจะส่งผลให้เอกชนทำการตลาดพยายามตั้งราคาข้าวสูงที่สุดเท่าที่ทำได้ เพื่อนำกำไรมาแบ่งกัน วันนี้เกษตรกรถ้าเข้มแข็งก็ตั้งบริษัทเองได้เลย โดยรัฐไม่ต้องช่วยการรับจำนำได้ เพราะเมื่อเป็นบริษัทมีการบริหารจัดการที่ดี แน่นอนว่าการตั้งราคาข้าวจะถูกกำหนดโดยผู้ผลิตคือชาวนา แน่นอนราคาจะแพงมาก
จุดหนึ่งที่อยากจะชี้คือ ถ้าวันหนึ่งไม่มีการช่วยเกษตรกรเลย ชาวนาเลิกปลูกข้าว สุดท้าย ข้าวจะถูกผลิตจากบริษัทการค้าแทนและจะมีอำนาจกำหนดราคา แน่นอนว่าราคาข้าวในไทยจะสูงมากอยู่ดีในอนาคต และจะกระทบต่อผู้บริโภคแน่นอน เพราะฉะนั้น การช่วยไม่ช่วยเกษตรกรมันกระทบแน่นอนกับความยั่งยืนการเกษตร และกระทบต่อราคาสินค้าเกษตรในอนาคต กระทบผู้บริโภค
2. การเพิ่มมูลค่าข้าวไทย ผ่าน Product differentiation สิ่งหนึ่งที่เห็นชัดคือ การจำนำไม่มีการทำความแตกต่างของสินค้า การทำระบบผูกขาดการค้าเรื่อง Monopoly of agriculture supply จะต้องทำให้สินค้าไทยต่างจากคนอื่น การจำนำข้าวควรกำหนดข้าวประเภทไหนที่เรารับจำนำและเรามีอำนาจผูกขาด เช่น ข้าวหอมมะลิ ข้าวคุณภาพดี สิ่งนี้จะเกิดประโยชน์หลายด้าน หนึ่งคือบังคับให้เกษตรกรปรับการผลิตมาผลิตสินค้าคุณภาพดีแทน เท่ากับเพิ่มมูลค่าการผลิตในตัว เราต้องเข้าใจก่อนว่าก่อนหน้านี้ไทยผลิตข้าวทุกประเภท ดีและไม่ดี เพื่อเป็นเจ้าการส่งออกข้าว โดยแรงจูงใจมาจากตลาดสินค้า เช่นประเทศยากจนก็ขอซื้อข้าวคุณภาพไม่ดี เราก็ผลิต แต่สุดท้ายคนที่เจ็บคือเกษตรกรเอง และรัฐก็ต้องแก้ปัญหาหนี้สิน แต่ถ้ารัฐบาลใช้โครงการจำนำข้าว โดยระบุเลยรับแต่หอมมะลิ โดยให้เกษตรกรได้เตรียมปรับการผลิตให้สินค้าคุณภาพดี สิ่งนี้จะช่วยให้ไทยเองเป็นคนกำหนดราคาหอมมะลิได้ และแน่นอนเพิ่มมูลค่าข้าวได้จากความแต่งจากของข้าว วันนี้หอมมะลิก็ตันละ 3-4 หมื่นบาท ข้าวปกติตันละ 1.5-2 หมื่นบาท
3. Marketing ตัวอย่างง่ายสุดวันนี้คนไทยยอมซื้อผักปลอดสารพิษในราคามากกว่าราคาผักปกติ ทั่งๆที่ต้นทุนการผลิตแทบไม่ต่างกันเพราะการตลาด เน้นความแตกต่างของสินค้า รัฐบาลควรทำการตลาดข้าวไทย แน่นอนต้องศึกษาก่อนว่าจะให้เกษตรกรผลิตข้าวอะไร เช่น หอมมะลิ ก็ทำการตลาด เพิ่มมูลค่าข้าว ทำได้อยู่แล้ว วันนี้คนทั่วโลกก็เข้าใจว่าข้าวไทยเป็นข้าวคุณภาพดี แต่เราทำน้อยไป ควรเน้นเรื่องคุณค่าทางอาหาร รสชาติ ความปลอดภัย สิ่งแวดล้อม
4. การเก็บภาษีส่งออกข้าว สิ่งนี้ควรทำที่สุด เพราะรัฐเก็บภาษีส่งออกจะทำให้ข้าวไทยขึ้นทันที และเงินภาษีจะมาอุดหนุนราคาข้าว สิ่งคนตั้งคำถามคือ ข้าวไทยแพง แล้วเข้าจะซื้อทำไม แต่สิ่งที่ตั้งคำถามคือ รถเบนซ์ บีเอ็มดับบลิว แพง แต่คนไทยก็ยังซื้อ ไม่ต่างกัน เราจะเลือกผลิตของให้คนเข้าใจว่าคุณภาพต่ำและขายราคาต่ำ เราก็มีแต่จน เราต้องทำทั้งเป็นคนกำหนดราคาข้าวได้ผ่านระบบการผูกขาด พัฒนาสายพันธ์ข้าวที่ดีต่างจากประเทศอื่น และการทำการตลาดที่ให้คนทั่วโลกรับรู้ว่าข้าวไทยดีอย่างไร
ถ้ารัฐบาลทำได้แบบนี้ จำนำข้าวอย่างไร ไม่เพียงแค่จำนำเท่านั้น แต่ทำให้ข้าวไทยได้ยกระดับในโลกว่ามีคุณภาพและราคาสูงแบบยั่งยืน ที่สำคัญ เราเลือกผลิตแต่ข้าวคุณภาพดีด้วย ยิ่งเพิ่มมูลค่าการผลิตข้าวไทยให้เพิ่มขึ้น
การนำหลักเศรษฐศาสตร์มาใช้ในการปรับปรุงโครงการจำนำข้าว เพื่อให้เกิดการเกษตรที่เพิ่มมูลค่าอย่างยั่งยืน
ในไทยการรับจำนำข้าวเป็นนโยบายการให้เงินสนับสนุนเกษตรกร ซึ่งเป็นคนส่วนใหญ่ของประเทศ แน่นอนเงินปีละ 2 แสนล้านบาท เป็นสิ่งที่ปกติ เมื่อเทียบกับประเทศหลายประเทศ เช่น ญี่ปุ่น แต่ต้องวิเคราะห์กันว่าจะมีแนวทางใดที่จะปรับปรุง ทำให้เกิดความยั่งยืนในระบบเกษตรกรรม
โดยในประโยชน์ที่ชัดของการจำนำข้าวคือ ภาระหนี้เกษตรกรลดลง ทำให้รัฐไม่ต้องมาแก้ปัญหาหนี้เกษตรกร การจำนำข้าวจะลดต้นทุนการแก้ไขหนี้เกษตรกร ซึ่งคาดว่าปีหนึ่งเป็นแสนล้านบาท นี่คือสิ่งที่ไม่มีคนพูดถึง ความวุ่นวายการปรับโครงสร้างหนี้ยังกระทบต่อความยั่งยืนภาคการเกษตร เพราะเกษตรกรต้องขายที่ดิน ทำให้ไม่มีที่ทำกิน การผลิตข้าวลดลงในแต่ละปี และกระทบต่อเศรษฐกิจจากการบริโภคที่ลดลง การลงทุนที่ลดลง การให้เกษตรกรมีเงินทำให้เศรษฐกิจเดินได้ดีขึ้น โดยเฉพาะความเจริญภาคชนบท
แต่ต้องยอมรับว่าการจำนำข้าวอย่างเดียว จะไม่ทำให้ภาคการเกษตรยั่งยืน ควรมีการปรับปรุงโครงการจำนำข้าวที่จะยั่งยืน การการพัฒนาในหลายมิติตามหลักเศรษฐศาสตร์และการตลาดดังนี้
1. การทำระบบ Monopoly of agriculture supply วันนี้ราคาสินค้าเกษตรทั่วโลกตกต่ำ สาเหตุมาจากคนผลิตมากรายคือเกษตรกร แต่คนซื้อน้อยราย ทำให้อำนาจการต่อรองราคาสินค้าเกษตรตกกับคนซื้อ เพราะสินค้าเกษตรทุกชนิดเป็นสินค้าจำเป็น ถ้าคนขายตั้งราคาเท่าไร คนซื้อก็ต้องซื้อ แต่พอคนขายมีหลายราย คนซื้อน้อยราย กลายว่าราคาถูกกำหนดจากคนซื้อแนวทางคือ ควรมีการรวมกลุ่มเป็นภาคเกษตรกรรายเดียว เช่น ตั้งบริษัทข้าวไทย สหกรณ์ไทย กำหนดเกษตรกรทุกรายขายข้าวให้บริษัท เพื่อกำหนดราคาข้าวที่เหมาะสม ต่อรองได้ แนวทางจำนำข้าว ถ้านำมาปรับใช้คือกำหนดตั้งบริษัทที่รับซื้อจากรัฐ และให้บริษัทนี้ทำการขายกระจายสินค้าในประเทศและทั่วโลกรายเดียว แนวทางนี้ดีที่สุดคือบริษัทที่รัฐร่วมทุนกับเอกชน โดยนำกำไรมาแบ่งกัน การร่วมทุนรัฐกับเอกชนจะส่งผลให้เอกชนทำการตลาดพยายามตั้งราคาข้าวสูงที่สุดเท่าที่ทำได้ เพื่อนำกำไรมาแบ่งกัน วันนี้เกษตรกรถ้าเข้มแข็งก็ตั้งบริษัทเองได้เลย โดยรัฐไม่ต้องช่วยการรับจำนำได้ เพราะเมื่อเป็นบริษัทมีการบริหารจัดการที่ดี แน่นอนว่าการตั้งราคาข้าวจะถูกกำหนดโดยผู้ผลิตคือชาวนา แน่นอนราคาจะแพงมาก
จุดหนึ่งที่อยากจะชี้คือ ถ้าวันหนึ่งไม่มีการช่วยเกษตรกรเลย ชาวนาเลิกปลูกข้าว สุดท้าย ข้าวจะถูกผลิตจากบริษัทการค้าแทนและจะมีอำนาจกำหนดราคา แน่นอนว่าราคาข้าวในไทยจะสูงมากอยู่ดีในอนาคต และจะกระทบต่อผู้บริโภคแน่นอน เพราะฉะนั้น การช่วยไม่ช่วยเกษตรกรมันกระทบแน่นอนกับความยั่งยืนการเกษตร และกระทบต่อราคาสินค้าเกษตรในอนาคต กระทบผู้บริโภค
2. การเพิ่มมูลค่าข้าวไทย ผ่าน Product differentiation สิ่งหนึ่งที่เห็นชัดคือ การจำนำไม่มีการทำความแตกต่างของสินค้า การทำระบบผูกขาดการค้าเรื่อง Monopoly of agriculture supply จะต้องทำให้สินค้าไทยต่างจากคนอื่น การจำนำข้าวควรกำหนดข้าวประเภทไหนที่เรารับจำนำและเรามีอำนาจผูกขาด เช่น ข้าวหอมมะลิ ข้าวคุณภาพดี สิ่งนี้จะเกิดประโยชน์หลายด้าน หนึ่งคือบังคับให้เกษตรกรปรับการผลิตมาผลิตสินค้าคุณภาพดีแทน เท่ากับเพิ่มมูลค่าการผลิตในตัว เราต้องเข้าใจก่อนว่าก่อนหน้านี้ไทยผลิตข้าวทุกประเภท ดีและไม่ดี เพื่อเป็นเจ้าการส่งออกข้าว โดยแรงจูงใจมาจากตลาดสินค้า เช่นประเทศยากจนก็ขอซื้อข้าวคุณภาพไม่ดี เราก็ผลิต แต่สุดท้ายคนที่เจ็บคือเกษตรกรเอง และรัฐก็ต้องแก้ปัญหาหนี้สิน แต่ถ้ารัฐบาลใช้โครงการจำนำข้าว โดยระบุเลยรับแต่หอมมะลิ โดยให้เกษตรกรได้เตรียมปรับการผลิตให้สินค้าคุณภาพดี สิ่งนี้จะช่วยให้ไทยเองเป็นคนกำหนดราคาหอมมะลิได้ และแน่นอนเพิ่มมูลค่าข้าวได้จากความแต่งจากของข้าว วันนี้หอมมะลิก็ตันละ 3-4 หมื่นบาท ข้าวปกติตันละ 1.5-2 หมื่นบาท
3. Marketing ตัวอย่างง่ายสุดวันนี้คนไทยยอมซื้อผักปลอดสารพิษในราคามากกว่าราคาผักปกติ ทั่งๆที่ต้นทุนการผลิตแทบไม่ต่างกันเพราะการตลาด เน้นความแตกต่างของสินค้า รัฐบาลควรทำการตลาดข้าวไทย แน่นอนต้องศึกษาก่อนว่าจะให้เกษตรกรผลิตข้าวอะไร เช่น หอมมะลิ ก็ทำการตลาด เพิ่มมูลค่าข้าว ทำได้อยู่แล้ว วันนี้คนทั่วโลกก็เข้าใจว่าข้าวไทยเป็นข้าวคุณภาพดี แต่เราทำน้อยไป ควรเน้นเรื่องคุณค่าทางอาหาร รสชาติ ความปลอดภัย สิ่งแวดล้อม
4. การเก็บภาษีส่งออกข้าว สิ่งนี้ควรทำที่สุด เพราะรัฐเก็บภาษีส่งออกจะทำให้ข้าวไทยขึ้นทันที และเงินภาษีจะมาอุดหนุนราคาข้าว สิ่งคนตั้งคำถามคือ ข้าวไทยแพง แล้วเข้าจะซื้อทำไม แต่สิ่งที่ตั้งคำถามคือ รถเบนซ์ บีเอ็มดับบลิว แพง แต่คนไทยก็ยังซื้อ ไม่ต่างกัน เราจะเลือกผลิตของให้คนเข้าใจว่าคุณภาพต่ำและขายราคาต่ำ เราก็มีแต่จน เราต้องทำทั้งเป็นคนกำหนดราคาข้าวได้ผ่านระบบการผูกขาด พัฒนาสายพันธ์ข้าวที่ดีต่างจากประเทศอื่น และการทำการตลาดที่ให้คนทั่วโลกรับรู้ว่าข้าวไทยดีอย่างไร
ถ้ารัฐบาลทำได้แบบนี้ จำนำข้าวอย่างไร ไม่เพียงแค่จำนำเท่านั้น แต่ทำให้ข้าวไทยได้ยกระดับในโลกว่ามีคุณภาพและราคาสูงแบบยั่งยืน ที่สำคัญ เราเลือกผลิตแต่ข้าวคุณภาพดีด้วย ยิ่งเพิ่มมูลค่าการผลิตข้าวไทยให้เพิ่มขึ้น