พระไตรปิฎก เล่มที่ ๓๑  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๒๓
ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค

ปัญญาวรรค อิทธิกถา

             [๖๗๙] ฤทธิ์เป็นอย่างไร ฤทธิ์มีเท่าไร ภูมิ บาท บท มูล แห่งฤทธิ์ มีอย่างละเท่าไร ฯ

             ฤทธิ์ในคำว่า ฤทธิ์เป็นอย่างไร ด้วยความว่าสำเร็จ
ฤทธิ์ในคำว่า ฤทธิ์มีเท่าไร มี ๑๐
ภูมิแห่งฤทธิ์มี ๔
บาทมี ๔
บทมี ๘
มูลมี ๑๖ ฯ



             [๖๘๐] ฤทธิ์ ๑๐ เป็นไฉน ฯ

ฤทธิ์ที่อธิษฐาน ๑
ฤทธิ์ที่แผลงได้ต่างๆ ๑
ฤทธิ์สำเร็จด้วยใจ ๑
ฤทธิ์ที่แผ่ไปด้วยญาณ ๑
ฤทธิ์ที่แผ่ไปด้วยสมาธิ ๑
ฤทธิ์ของพระอริยะ ๑
ฤทธิ์เกิดแต่ผลกรรม ๑
ฤทธิ์ของท่านผู้มีบุญ ๑
ฤทธิ์ที่สำเร็จแต่วิชา ๑

ชื่อว่าฤทธิ์ ด้วย
ความว่าสำเร็จ เพราะเหตุแห่งการประกอบชอบในส่วนนั้น ๑ ฯ



             [๖๘๑] ภูมิ ๔ แห่งฤทธิ์เป็นไฉน ฯ

ปฐมฌานเป็นภูมิเกิดวิเวก ๑
ทุติยฌานเป็นภูมิแห่งปีติและสุข ๑
ตติยฌานเป็นภูมิแห่งอุเบกขาและสุข ๑
จตุตถฌานเป็นภูมิแห่งความไม่มีทุกข์ไม่มีสุข ๑

ภูมิ ๔ แห่งฤทธิ์นี้ ย่อมเป็นไปเพื่อความได้ฤทธิ์ เพื่อความได้เฉพาะฤทธิ์
เพื่อแผลงฤทธิ์ได้ต่างๆ เพื่อความสำเร็จแห่งฤทธิ์ เพื่อความเป็นผู้ชำนาญในฤทธิ์
เพื่อความแกล้วกล้าด้วยฤทธิ์ ฯ



             [๖๘๒] บาท ๔ แห่งฤทธิ์เป็นไฉน ฯ

             ภิกษุในศาสนานี้
เจริญอิทธิบาทประกอบด้วยสมาธิอันยิ่งด้วยฉันทะและปธานสังขาร ๑
เจริญอิทธิบาทประกอบด้วยสมาธิอันยิ่ง ด้วยความเพียรและปธานสังขาร ๑
เจริญอิทธิบาทประกอบด้วยสมาธิอันยิ่งด้วยจิตและปธานสังขาร ๑
เจริญอิทธิบาทประกอบด้วยสมาธิอันยิ่งด้วยวิมังสาและปธานสังขาร ๑

บาท ๔แห่งฤทธิ์นี้ ย่อมเป็นไปเพื่อความได้ฤทธิ์ ... เพื่อความแกล้วกล้าด้วยฤทธิ์ ฯ