สามเณรผู้เป็นพรอรหันต์ขีณาสพ เท่าที่ปรากฏนามในพระไตรปิฎกและอรรถกถา
๑. พระสีวลีเถระ เอตทัคคะในทางผู้มีลาภมาก
- บรรลุอรหันต์ตอนอายุได้ ๗ ปี ๗ เดือน ๑๔ วัน
- มีพระสารีบุตรเป็นอุปัชฌาย์ และได้สอนพระกรรมฐานเบื้องต้น
คือ ตจปัญจกกรรมฐานทั้ง ๕ ได้แก่ เกสา(ผม) โลมา(ขน) นขา(เล็บ) ทันตา(ฟัน) ตโจ (หนัง)
ให้พิจารณาของทั้ง ๕ เหล่านี้ว่าเป็นของไม่งานเป็นของสกปรก ไม่ควรเข้าไปยึดติดหลงใหลในสิ่งเหล่านี้
สีวลีกุมารได้สดับพระกรรมฐานนั้นแล้วนำไปพิจารณา
ในขณะที่กำลังจรดมีดโกนเพื่อโกนผม ครั้งแรกนั้นท่านได้บรรลุเป็นพระโสดาบัน
จรดมีดโกนลงครั้งที่ ๒ ท่านได้บรรลุเป็นพระสกทาคามี
จรดมีดโกนลงครั้งที่ ๓ ท่านได้บรรลุเป็นพระอนาคามี
และเมื่อโกนผมเสร็จท่านได้บรรลุเป็นพระอรหันต์
http://www.84000.org/one/1/16.html
๒. พระทัพพมัลลบุตรเถระ เอตทัคคะในทางผู้จัดเสนาสนะ
- บรรลุอรหันต์ขณะอายุได้ ๗ ปี
- พระพุทธองค์ทรงมอบให้ภิกษุรูปหนึ่งเป็นพระอุปัชฌาย์บวชให้
- พระภิกษุผู้เป็นพระอุปัชฌาย์ ได้สอนตจปัญจกกรรมฐานแก่ ทัพพราชกุมารแล้ว
ในขณะที่กำลังทำการโกนผมอยู่นั้น ทัพพราชกุมาร ได้พิจารณากรรมฐานที่เรียนมา
คือ ผม ขน เล็บฟัน และหนัง โดยลำดับ
เมื่อจรดมีดโกนครั้งที่ ๑ ได้บรรลุโสดาปัตติผล
จรดมีดโกนครั้งที่ ๒ ได้บรรลุสกทาคามิผล
จรดมีดโกนครั้งที่ ๓ ได้บรรลุอนาคามิผล
และเมื่อการโกนผมสิ้นสุดลง ท่านได้สำเร็จเป็นพระอรหันต์ พร้อมด้วยปฏิสัมมภิทา ๔ และอภิญญา ๖
https://84000.org/one/1/21.html
๓. พระเรวตขทิรวนิยเถระ เอตทัคคะในทางผู้อยู่ป่า
- บรรลุอรหันต์ขณะอายุ ๗-๘ ปี
- พระอุปัชฌาย์ให้ตจปัญจกกัมมัฏฐานขณะบรรพชา แต่ยังไม่ได้บรรลุอรหันต์
ท่านจึงได้หลีกไปปฏิบัติอยู่ในป่านาน ๓ เดือนจึงบรรลุอรหันต์พร้อมด้วยปฏิสัมมภิทา ๔ และอภิญญา ๖
(ในอรรถกถาไม่ได้ระบุว่า ท่านบรรลุด้วยข้อธรรมอันใด)
https://84000.org/one/1/26.html
๔. สังกิจจสามเณร
- บรรลุอรหันต์ขณะอายุ ๗ ปี
- พระสารีบุตรเป็นอุปัชฌาย์ พระเถระให้ตจปัญจกกัมมัฏฐานแล้วก็ให้บวช
สามเณรนั้นบรรลุพระอรหัตพร้อมด้วยปฏิสัมภิทา ในเวลาปลงผมเสร็จ
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=96
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=18&p=9
๕. สุมนสามเณร (จูฬสุมนสามเณร)
- บรรลุอรหันต์ขณะอายุ ๗ ปี
- พระอนุรุทธะเป็นอุปัชฌาย์ ไม่ปรากฏหลักฐานว่า พระอุปัชฌาย์ให้กรรมฐานใด
สามเณรนั้นบรรลุพระอรหัตพร้อมด้วยปฏิสัมภิทา ในเวลาปลงผมเสร็จ
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=35&p=12
๖. โสปากสามเณร
- บรรลุอรหันต์ขณะอายุ ๗ ปี
- บรรลุโสดาบันด้วยคาถาของพระพุทธเจ้าที่ตรัสว่า
"มาเถิดโสปากะ อย่ากลัว จงแลดูตถาคต เราจะยังเธอให้ข้ามพ้นไป ดุจพระจันทร์พ้นจากปากราหูฉะนั้น"
- บรรลุอรหันต์ด้วยคาถาของพระพุทธเจ้าที่ตรัสว่า
"บุตรทั้งหลายย่อมไม่มีเพื่อความเป็นผู้ต้านทาน บิดาก็ดี เผ่าพันธุ์ก็ดี
ย่อมไม่มีเพื่อความเป็นผู้ต้านทาน ความต้านทานในหมู่ญาติ ย่อมไม่มีแก่ผู้อันความตายถึงทับแล้ว"
- พระพุทธเจ้าประทานอุปสมบทให้ขณะเดินจงกรม โสปากสามเณรเดินจงกรมตามเสด็จ
- ความในอรรถกถาใช้คำว่า สามเณร แต่โดยเนื้อความแล้ว
พระพุทธเจ้าซึ่งเป็นอุปัชฌาย์ประทานอุปสมบทให้ทันที ไม่ปรากฏว่าท่านประทานบรรพชา
http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=4
7. บัณฑิตสามเณร สามเณรบรรลุพระอรหัตผล
เมื่อพระเถระแก้ปัญหาทั้ง ๔ ข้อเหล่านี้ อย่างนั้นแล้ว, สามเณรก็ได้บรรลุพระอรหัตพร้อมด้วยปฏิสัมภิทา.
ฝ่ายพระศาสดาตรัสกะพระเถระว่า "ไปเถิด สารีบุตร, จงให้ภัตแก่สามเณรของเธอ."
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=16&p=5
- สามเณรที่ได้รับ "ตจปัญจกกรรมฐาน" เท่าที่ปรากฏนามมี ๓ รูป คือ พระสีวลี พระทัพพมัลลบุตร และสังกิจจสามเณร
- "ตจปัญจกกรรมฐาน" คือ เกสา(ผม) โลมา(ขน) นขา(เล็บ) ทันตา(ฟัน) ตโจ (หนัง)
- เป็นที่น่าสังเกตว่า สามเณรที่พระพุทธเจ้าอุปสมบทให้ มีเพียงสามรูปเท่านั้น คือ พระทัพพมัลลบุตร สุมนสามเณร และโสปากสามเณร
มีสามเณรผู้เป็นขีณาสพ มีมากกว่านี้
สามเณรพระอรหันต์ และสามเณรีพระอรหันต์ รูปอื่นๆ
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=24&p=2
....สามเณรีชื่อว่าวีรา มีอายุได้ ๗ ขวบ บรรลุปฏิสัมภิทารูปหนึ่ง
....สามเณรชื่อจุนทะผู้เป็นขีณาสพ บรรลุปฏิสัมภิทารูปหนึ่ง
----------------------------------------------------------------------------------
ทั้งนี้ สามเณรที่บรรลุพระอรหันต์แล้วบางท่าน ไม่ได้บวชพระในทันที (คาดว่าหลายท่าน)
บางท่านอยู่ไปเป็น 10 ปีเลยก็มี ตรงนี้เป็นหลักฐานที่ชัดเจนอย่างหนึ่งว่า
ถ้าบรรลุพระอรหันต์แล้ว แม้ยังไม่ได้บวชพระ ก็ไม่นิพพานภายใน 7 วัน
เช่น สามเณรสังกิจจะ ผู้มีอายุได้ ๗ ขวบ บรรลุพระอรหัตในขณะจรดมีดโกนที่ปลายผมนั่นแล ดำรงอยู่ในภูมิสามเณร
..........(ต่อมา) ลำดับนั้น ท่านสังกิจจะ มีพรรษาครบได้อุปสมบทแล้ว
..........อันนี้คือ บรรลุพระอรหันต์ตั้งแต่อายุ 7ขวบ เป็นสามเณรจนถึงอายุ 20 ถึงได้บวชพระ
ในส่วนของ สามเณรี(สามเณรหญิง) ก็เช่นเดียวกัน
ตรงนี้ผมเลยมองว่า ถ้าผู้หญิงบวชชี รักษาศีล 8
แล้วบรรลุพระอรหันต์ ก็สามารถรักษาธาตุขันธ์ไว้ได้เช่นกัน
(ศีล 8 / 10 เนื้อความต่างกันข้อเดียว คือไม่รับทองเละเงิน)
ซึ่งศีลข้อไม่รับทองและเงินนี้ ยังไม่ถึงกับเป็นเหตุสำคัญในการ
"หยุดการรักษาธาตุขันธ์เอาไว้" หรือ "ทำให้รักษาธาตุขันธ์ไว้ไม่ได้"
เพราะแม้ พระภิกษุเถรวาทมหานิกาย ที่อนุโลมรับปัจจัยได้อยู่บ้าง
ก็ยังมีผู้ที่บรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์อยู่ เช่น หลวงตามหาบัว และอีกหลายๆท่าน เป็นต้น
----------------
ทั้งนี้ ถ้าใครหาเจอเพิ่ม รบกวนช่วยนำมาโพส พร้อมแหล่งอ้างอิงให้หน่อยนะครับ
สามเณรพระอรหันต์ เท่าที่หาเจอในพระไตรปิฎกและอรรถกถา
๑. พระสีวลีเถระ เอตทัคคะในทางผู้มีลาภมาก
- บรรลุอรหันต์ตอนอายุได้ ๗ ปี ๗ เดือน ๑๔ วัน
- มีพระสารีบุตรเป็นอุปัชฌาย์ และได้สอนพระกรรมฐานเบื้องต้น
คือ ตจปัญจกกรรมฐานทั้ง ๕ ได้แก่ เกสา(ผม) โลมา(ขน) นขา(เล็บ) ทันตา(ฟัน) ตโจ (หนัง)
ให้พิจารณาของทั้ง ๕ เหล่านี้ว่าเป็นของไม่งานเป็นของสกปรก ไม่ควรเข้าไปยึดติดหลงใหลในสิ่งเหล่านี้
สีวลีกุมารได้สดับพระกรรมฐานนั้นแล้วนำไปพิจารณา
ในขณะที่กำลังจรดมีดโกนเพื่อโกนผม ครั้งแรกนั้นท่านได้บรรลุเป็นพระโสดาบัน
จรดมีดโกนลงครั้งที่ ๒ ท่านได้บรรลุเป็นพระสกทาคามี
จรดมีดโกนลงครั้งที่ ๓ ท่านได้บรรลุเป็นพระอนาคามี
และเมื่อโกนผมเสร็จท่านได้บรรลุเป็นพระอรหันต์
http://www.84000.org/one/1/16.html
๒. พระทัพพมัลลบุตรเถระ เอตทัคคะในทางผู้จัดเสนาสนะ
- บรรลุอรหันต์ขณะอายุได้ ๗ ปี
- พระพุทธองค์ทรงมอบให้ภิกษุรูปหนึ่งเป็นพระอุปัชฌาย์บวชให้
- พระภิกษุผู้เป็นพระอุปัชฌาย์ ได้สอนตจปัญจกกรรมฐานแก่ ทัพพราชกุมารแล้ว
ในขณะที่กำลังทำการโกนผมอยู่นั้น ทัพพราชกุมาร ได้พิจารณากรรมฐานที่เรียนมา
คือ ผม ขน เล็บฟัน และหนัง โดยลำดับ
เมื่อจรดมีดโกนครั้งที่ ๑ ได้บรรลุโสดาปัตติผล
จรดมีดโกนครั้งที่ ๒ ได้บรรลุสกทาคามิผล
จรดมีดโกนครั้งที่ ๓ ได้บรรลุอนาคามิผล
และเมื่อการโกนผมสิ้นสุดลง ท่านได้สำเร็จเป็นพระอรหันต์ พร้อมด้วยปฏิสัมมภิทา ๔ และอภิญญา ๖
https://84000.org/one/1/21.html
๓. พระเรวตขทิรวนิยเถระ เอตทัคคะในทางผู้อยู่ป่า
- บรรลุอรหันต์ขณะอายุ ๗-๘ ปี
- พระอุปัชฌาย์ให้ตจปัญจกกัมมัฏฐานขณะบรรพชา แต่ยังไม่ได้บรรลุอรหันต์
ท่านจึงได้หลีกไปปฏิบัติอยู่ในป่านาน ๓ เดือนจึงบรรลุอรหันต์พร้อมด้วยปฏิสัมมภิทา ๔ และอภิญญา ๖
(ในอรรถกถาไม่ได้ระบุว่า ท่านบรรลุด้วยข้อธรรมอันใด)
https://84000.org/one/1/26.html
๔. สังกิจจสามเณร
- บรรลุอรหันต์ขณะอายุ ๗ ปี
- พระสารีบุตรเป็นอุปัชฌาย์ พระเถระให้ตจปัญจกกัมมัฏฐานแล้วก็ให้บวช
สามเณรนั้นบรรลุพระอรหัตพร้อมด้วยปฏิสัมภิทา ในเวลาปลงผมเสร็จ
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=96
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=18&p=9
๕. สุมนสามเณร (จูฬสุมนสามเณร)
- บรรลุอรหันต์ขณะอายุ ๗ ปี
- พระอนุรุทธะเป็นอุปัชฌาย์ ไม่ปรากฏหลักฐานว่า พระอุปัชฌาย์ให้กรรมฐานใด
สามเณรนั้นบรรลุพระอรหัตพร้อมด้วยปฏิสัมภิทา ในเวลาปลงผมเสร็จ
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=35&p=12
๖. โสปากสามเณร
- บรรลุอรหันต์ขณะอายุ ๗ ปี
- บรรลุโสดาบันด้วยคาถาของพระพุทธเจ้าที่ตรัสว่า
"มาเถิดโสปากะ อย่ากลัว จงแลดูตถาคต เราจะยังเธอให้ข้ามพ้นไป ดุจพระจันทร์พ้นจากปากราหูฉะนั้น"
- บรรลุอรหันต์ด้วยคาถาของพระพุทธเจ้าที่ตรัสว่า
"บุตรทั้งหลายย่อมไม่มีเพื่อความเป็นผู้ต้านทาน บิดาก็ดี เผ่าพันธุ์ก็ดี
ย่อมไม่มีเพื่อความเป็นผู้ต้านทาน ความต้านทานในหมู่ญาติ ย่อมไม่มีแก่ผู้อันความตายถึงทับแล้ว"
- พระพุทธเจ้าประทานอุปสมบทให้ขณะเดินจงกรม โสปากสามเณรเดินจงกรมตามเสด็จ
- ความในอรรถกถาใช้คำว่า สามเณร แต่โดยเนื้อความแล้ว
พระพุทธเจ้าซึ่งเป็นอุปัชฌาย์ประทานอุปสมบทให้ทันที ไม่ปรากฏว่าท่านประทานบรรพชา
http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=4
7. บัณฑิตสามเณร สามเณรบรรลุพระอรหัตผล
เมื่อพระเถระแก้ปัญหาทั้ง ๔ ข้อเหล่านี้ อย่างนั้นแล้ว, สามเณรก็ได้บรรลุพระอรหัตพร้อมด้วยปฏิสัมภิทา.
ฝ่ายพระศาสดาตรัสกะพระเถระว่า "ไปเถิด สารีบุตร, จงให้ภัตแก่สามเณรของเธอ."
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=16&p=5
- สามเณรที่ได้รับ "ตจปัญจกกรรมฐาน" เท่าที่ปรากฏนามมี ๓ รูป คือ พระสีวลี พระทัพพมัลลบุตร และสังกิจจสามเณร
- "ตจปัญจกกรรมฐาน" คือ เกสา(ผม) โลมา(ขน) นขา(เล็บ) ทันตา(ฟัน) ตโจ (หนัง)
- เป็นที่น่าสังเกตว่า สามเณรที่พระพุทธเจ้าอุปสมบทให้ มีเพียงสามรูปเท่านั้น คือ พระทัพพมัลลบุตร สุมนสามเณร และโสปากสามเณร
มีสามเณรผู้เป็นขีณาสพ มีมากกว่านี้
สามเณรพระอรหันต์ และสามเณรีพระอรหันต์ รูปอื่นๆ
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=24&p=2
....สามเณรีชื่อว่าวีรา มีอายุได้ ๗ ขวบ บรรลุปฏิสัมภิทารูปหนึ่ง
....สามเณรชื่อจุนทะผู้เป็นขีณาสพ บรรลุปฏิสัมภิทารูปหนึ่ง
----------------------------------------------------------------------------------
ทั้งนี้ สามเณรที่บรรลุพระอรหันต์แล้วบางท่าน ไม่ได้บวชพระในทันที (คาดว่าหลายท่าน)
บางท่านอยู่ไปเป็น 10 ปีเลยก็มี ตรงนี้เป็นหลักฐานที่ชัดเจนอย่างหนึ่งว่า
ถ้าบรรลุพระอรหันต์แล้ว แม้ยังไม่ได้บวชพระ ก็ไม่นิพพานภายใน 7 วัน
เช่น สามเณรสังกิจจะ ผู้มีอายุได้ ๗ ขวบ บรรลุพระอรหัตในขณะจรดมีดโกนที่ปลายผมนั่นแล ดำรงอยู่ในภูมิสามเณร
..........(ต่อมา) ลำดับนั้น ท่านสังกิจจะ มีพรรษาครบได้อุปสมบทแล้ว
..........อันนี้คือ บรรลุพระอรหันต์ตั้งแต่อายุ 7ขวบ เป็นสามเณรจนถึงอายุ 20 ถึงได้บวชพระ
ในส่วนของ สามเณรี(สามเณรหญิง) ก็เช่นเดียวกัน
ตรงนี้ผมเลยมองว่า ถ้าผู้หญิงบวชชี รักษาศีล 8
แล้วบรรลุพระอรหันต์ ก็สามารถรักษาธาตุขันธ์ไว้ได้เช่นกัน
(ศีล 8 / 10 เนื้อความต่างกันข้อเดียว คือไม่รับทองเละเงิน)
ซึ่งศีลข้อไม่รับทองและเงินนี้ ยังไม่ถึงกับเป็นเหตุสำคัญในการ
"หยุดการรักษาธาตุขันธ์เอาไว้" หรือ "ทำให้รักษาธาตุขันธ์ไว้ไม่ได้"
เพราะแม้ พระภิกษุเถรวาทมหานิกาย ที่อนุโลมรับปัจจัยได้อยู่บ้าง
ก็ยังมีผู้ที่บรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์อยู่ เช่น หลวงตามหาบัว และอีกหลายๆท่าน เป็นต้น
----------------
ทั้งนี้ ถ้าใครหาเจอเพิ่ม รบกวนช่วยนำมาโพส พร้อมแหล่งอ้างอิงให้หน่อยนะครับ