อาซิชิ นั่งฟังศิษย์พี่ 2 คนถกเถียงกันกันอยู่นาน เกี่ยวกับดวงอาทิตย์ว่า มันอยู่นอกจิต หรือ อยู่ในจิตกันแน่ ?
คนหนึ่งบอกว่าอยู่นอกจิต เพราะมองเห็น ๆ ว่ามันอยู่บนฟ้า
อีกคนหนึ่งบอกว่าอยู่ในจิต เพราะดวงอาทิตย์ไม่รู้อะไร คิดไม่ได้ พูดไม่ได้ แต่เพราะมีการเห็นทางตา แล้ว
จำได้ ว่าเป็นดวงอาทิตย์ จึงคิดเรื่องราวของดวงอาทิตย์ขึ้นมา ความจำและความคิดล้วนเกิดในจิต
ดวงอาทิตย์จึงอยู่ในจิต
คนแรกตอบโต้ว่า ถ้าดวงอาทิตย์อยู่ในจิตจริงอย่างที่ว่า ป่านนี้กายและจิตคงถูกเผาไหม้ไปหมดแล้ว
ฝ่ายหลังเถียงว่า ถ้าจิตไม่คิดไม่ปรุงแต่งแล้วจะมีอะไรไปเผาอะไรไหม ?
อีกฝ่ายเถียงว่า ถ้าอย่างนั้นเรื่องในจิตมันก็ต้องไม่จริง ซิ มันจึงไม่ถูกเผา
การถกเถียงดำเนินไปเรื่อย ๆ ดู ๆ ไป ไม่รู้ว่าจะจบลงที่ตรงไหน ?
เมื่อเจอกับ ท่านชิกาสะ ผู้เป็นอาจารย์
อาซิชิ จึงถาม ท่านชิกาสะผู้เป็นอาจารย์ว่า
อาจารย์ครับ ทำไมคนที่ศึกษาธรรม ต้องถกเถียงกันเกี่ยวกับธรรมะ การถกเถียงจะจบลงได้อย่างไร ?
ในเมื่อ ต่างคนต่างคิดไปได้เรื่อย ๆ
ท่านชิกาสะตอบว่า อาจารย์ไม่เห็นมีใครถกเถียงกันแม้สักคนเลย อาซิชิ
อ้าว ! อาจารย์ สิษย์พี่ที่เขาถกเถียงกันอยู่นั่นไม่ใช่คนหรือครับ ?
เปล่าเลย อาซิชิ ขันธ์ 5 ต่างหาก
รูปขันธ์ ไม่รู้อะไร ทั้งหมดจึงเป็นเรื่องของ นามขันธ์ หรือ จิตปรุงแต่งล้วน ๆ อาซิชิ
เพราะปรุงแต่งแตกต่าง หลงยึดติดในความแตกต่าง จึงถกเถียงกันถึงความแตกต่าง อาซิชิ
เรื่องไม่มี สร้างขึ้นมาจึงมี แล้วกลับไปสู่ความไม่มี
จิตมันหลงสิ่งที่เกิดแล้วดับไป ว่ามันมีอยู่จริง ๆ อาซิชิ
จิตมันเป็นบ้า(อวิชชา) มันสร้างเอง หลงเอง ทุกข์เอง อาซิชิ
ทำยังไงจิตมันจึงจะหายบ้าครับอาจารย์ ?
เมื่อมันตระหนักชัดด้วยตัวมันเองว่า ทำไมมันต้องหุบปากเงียบอย่างถึงที่สุดนั่นแหละ อาซิชิ
เซน เซน เรื่องของเซน
คนหนึ่งบอกว่าอยู่นอกจิต เพราะมองเห็น ๆ ว่ามันอยู่บนฟ้า
อีกคนหนึ่งบอกว่าอยู่ในจิต เพราะดวงอาทิตย์ไม่รู้อะไร คิดไม่ได้ พูดไม่ได้ แต่เพราะมีการเห็นทางตา แล้ว
จำได้ ว่าเป็นดวงอาทิตย์ จึงคิดเรื่องราวของดวงอาทิตย์ขึ้นมา ความจำและความคิดล้วนเกิดในจิต
ดวงอาทิตย์จึงอยู่ในจิต
คนแรกตอบโต้ว่า ถ้าดวงอาทิตย์อยู่ในจิตจริงอย่างที่ว่า ป่านนี้กายและจิตคงถูกเผาไหม้ไปหมดแล้ว
ฝ่ายหลังเถียงว่า ถ้าจิตไม่คิดไม่ปรุงแต่งแล้วจะมีอะไรไปเผาอะไรไหม ?
อีกฝ่ายเถียงว่า ถ้าอย่างนั้นเรื่องในจิตมันก็ต้องไม่จริง ซิ มันจึงไม่ถูกเผา
การถกเถียงดำเนินไปเรื่อย ๆ ดู ๆ ไป ไม่รู้ว่าจะจบลงที่ตรงไหน ?
เมื่อเจอกับ ท่านชิกาสะ ผู้เป็นอาจารย์
อาซิชิ จึงถาม ท่านชิกาสะผู้เป็นอาจารย์ว่า
อาจารย์ครับ ทำไมคนที่ศึกษาธรรม ต้องถกเถียงกันเกี่ยวกับธรรมะ การถกเถียงจะจบลงได้อย่างไร ?
ในเมื่อ ต่างคนต่างคิดไปได้เรื่อย ๆ
ท่านชิกาสะตอบว่า อาจารย์ไม่เห็นมีใครถกเถียงกันแม้สักคนเลย อาซิชิ
อ้าว ! อาจารย์ สิษย์พี่ที่เขาถกเถียงกันอยู่นั่นไม่ใช่คนหรือครับ ?
เปล่าเลย อาซิชิ ขันธ์ 5 ต่างหาก
รูปขันธ์ ไม่รู้อะไร ทั้งหมดจึงเป็นเรื่องของ นามขันธ์ หรือ จิตปรุงแต่งล้วน ๆ อาซิชิ
เพราะปรุงแต่งแตกต่าง หลงยึดติดในความแตกต่าง จึงถกเถียงกันถึงความแตกต่าง อาซิชิ
เรื่องไม่มี สร้างขึ้นมาจึงมี แล้วกลับไปสู่ความไม่มี
จิตมันหลงสิ่งที่เกิดแล้วดับไป ว่ามันมีอยู่จริง ๆ อาซิชิ
จิตมันเป็นบ้า(อวิชชา) มันสร้างเอง หลงเอง ทุกข์เอง อาซิชิ
ทำยังไงจิตมันจึงจะหายบ้าครับอาจารย์ ?
เมื่อมันตระหนักชัดด้วยตัวมันเองว่า ทำไมมันต้องหุบปากเงียบอย่างถึงที่สุดนั่นแหละ อาซิชิ