ศาสตร์อย่างหนึ่งที่ชายหนุ่มในอดีตเรียนรู้ คือ โหราศาสตร์ เคล็ด ลาง  อาถรรพ์ เลขผานาที  

ยังมี อยู่ยงคงกระพันชาตรี  เมตตามหานิยม คาถาอาคม  เครื่องราง ของขลัง    การเพ่งกสิณ ถอดจิต  
และอื่นๆ สูงขึ้นตามลำดับเป็นศาสตร์ศักดิ์สิทธิ์

  ยอดวิชาเหล่านี้ ชายไทยได้มาจากการบวชเรียน อันเป็นหน้าที่หนึ่งของชายสยามประเทศ   ไม่ว่าจะบวชด้วยสาเหตุใดก็ตาม หรือบวชตามคำหยอกเย้าเช่น

" บวชหนีงาน บวชผลาญข้าวสุก บวชสนุกตามเพื่อน บวชเตือนวัฏฏะสงสาร  "

ตอนเป็นเณรมีคำล้อกันเล่นๆว่า
เห็นขนมอยากบวช พอเป็นพระก็มีคำล้อกันเล่นๆว่า เห็นนมสวด  อยากสึก   แต่ไม่ว่าจะยังไง  คนโบราณถือกันว่า

  ชายชาตรี ต้องผ่านการบวชจึงจะถือได้ว่าเป็น " คนสุก " แล้ว

และไม่ว่าชายชาตรีผู้นั้นจะเป็นคนเอาถ่านหรือไม่เอาถ่าน  จะเป็นเสือร้าย หรือสมุนชุมโจรห้าร้อย
  ขอเพียงบวชให้แม่ถือชายผ้าเหลือง  ผ่านเข้าสู่ขอบเขตพัธสีมา ก้าวข้ามธรณีสงฆ์  

ก็ถือได้ว่า  เสือที่กล้าทิ้งลาย  ยังไม่สายเกินไปนัก  

สมณะศักดิ์อันโด่งดังชั้นเจ้าคณะพระครูหลายรูปในอดีต  ก่อนออกบวช สองมือล้วนชุ่มเลือดกรำศึกหอก ดาบ
ฝ่าดงบาทา มาโชกโชนทั้งสิ้น
  

ส่วนอีกหน้าที่สองของชายสยาม  คือการเป็นทหารนั้น   ผลพลอยได้ศึกษาวิชาศิลปะการต่อสู้ แม่ไม้มวยไทย
  อาวุธกระบี่กระบอง ไปจนถึงศึกษาตำราพิชัยสงคราม  การเดินทัพ   การเลือกชัยภูมิที่ตั้งทัพ  การถอยทัพ

ส่วนการหนีทัพไม่มีผู้ใดเขียนไว้

   ยุคสมัยนั้นแค่ทหารหนีทัพ ก็โดนตราหน้าว่า  ขี้ขลาด ตาขาวโทษหนักมากแล้ว
    ไม่ต้องพูดถึงเรื่องเลี่ยงเกณฑ์ทหาร  ซึ่งลูกหลานบ้านบางไหนทำ จะเป็นตราบาปของลูกผู้ชายชาตรี

  รู้ถึงไหน อายถึงนั่น  ไปค้าขาย คนก็หมิ่นดูแคลน  ไม่คบค้าสมาคม       ไปขอสาว สาวก็ดูถูก

ชายไทยตามประเพณี นิยมบวช ก่อน เบียด  เพราะหากเบียด แล้วมาบวช  บุญผ้าเหลืองจะตกแก่เมียแทนแม่

  แต่ส่วนมาก เมื่อชายหนุ่มที่ชิงเบียดก่อนแล้ว  มัก ติดใจ ไม่ยอมบวช  

ส่วนผ่านการเกณฑ์ทหาร เพื่อสืบไปมียศถาบรรดาศักดิ์


ส่วนสตรีสยาม ก็มีบ้างที่ต้องเรียนรู้เช่น " เรือนสาม น้ำสี่ "  หรือข้อสังเกตว่าหญิงใดขยัน  เหมาะที่จะนำมาเป็นแม่ศรีเรือน ให้ดูเวลาโขลกน้ำพริกเสียงดังไปทั่วคุ้ง


เคยมีบางนางสาว พอใกล้ถึงเดือนสี่ ที่คนนิยมขอเมียแต่งงาน  ชะรอยกลัวไม่ทันกาล   เกรงขึ้นคานทอง


    เธอโขลกเอา โขลกเอา ดังลั่น  จนครกแตก  ( ฮา )